Green Trees

Theo như phía Bộ TN&MT công bố thì thực hiện Quyết định số 2604/QĐ-BTNMT ngày 9/11/2016 bộ này đã phê duyệt nguyên tắc, lộ trình khắc phục các tồn tại, vi phạm về bảo vệ môi trường và kế hoạch giám sát môi trường, đến tháng 3/2017,Formosa đã hoàn thành lắp đặt thiết bị xử lý và quan trắc tự động, liên tục khí thải với 8 thông số ( Lưu lượng, nhiệt độ, áp suất, O2, bụi, SO2, NOx và CO ) cho 20 ống khói và truyền dữ liệu trực tiếp về Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT và Sở TN&MT tỉnh Hà TĨnh để theo dõi, giám sát 24/24 giờ. Bên cạnh đó, FHS cũng đã xây dựng kế hoạch phòng ngừa, ứng phó các sự cố về khí thải, cụ thể: thiết lập chế độ cảnh báo khi nồng độ các thông số môi trường quan trắc đạt đến mức bằng 80% của ngưỡng giá trị quy chuẩn kỹ thuật cho phép thì thực hiện ngay việc điều chỉnh nhiên liệu đốt hoặc điều chỉnh quy trình vận hành để giảm nồng độ các chất ô nhiễm trong khí thải.


Đặc biệt Bộ TN&MT công bố kết quả theo dõi giám sát dữ liệu quan trắc khí thải tự động, liên tục của FHS trong thời gian qua luôn đạt và đáp ứng các Quy chuẩn kỹ thuật môi trường cho phép. Và Bộ TN&MT cũng cho biết thêm từ tháng 5/2017 theo yêu cầu của Bộ TN&MT mà FHS đã hoàn thành bảng tin công khai dữ liệu quan trắc nước thải, khí thải tự động liên tục đặt tại Cổng của trụ sở FHS, Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Do vậy, mọi người dân đều có thể dễ dàng tiếp cận số liệu để cùng theo dõi, giám sát quy định.


Tới đây thì nhóm chúng tôi xin được đưa ra những nhận định và phân tích như sau để mọi người có cách nhìn nhận đa chiều hơn. Vì thực tế chúng tôi đã tới tỉnh Vân Lâm ở Đài Loan và chứng kiến hoạt động của nhà máy FHS ở đó, cũng đã được nhìn những trạm quan trắc do cty này đặt tại các điểm, cũng đã chứng kiến việc họ đầu tư xây dựng quảng bá hình ảnh họ đẹp đẽ và chứng mình chất thải không độc hại với môi trường biển như thế nào.


Khi FHS tại Đài Loan hoạt động sau 5 năm thì bắt đầu xuất hiện những làng ung thư và số lượng người chết tăng đột biến, FHS đã khôn khéo tự đề xuất với Chính Phủ rằng họ sẽ lập ra các trạm quan trắc về khí thải và nước thải mục đích để nhằm xoa dịu đi cơn giận dữ từ phía người dân. Sau đó, tất cả các kết quả quan trắc tự động này luôn đưa ra rằng FHS đạt chuẩn quy định và đáp ứng các Quy chuẩn kỹ thuật môi trường cho phép. Nhưng trên thực tế thì người dân chết vì ung thư tại những tỉnh gần nhà máy càng ngày càng tăng cao, người dân giải thích bởi khí thải từ nhà máy này. 

Từ những gì chúng tôi nhìn thấy FHS Đài Loan sau khi đi một vòng xem cơ ngơi và quy mô của nhà máy lớn như thế nào,chúng tôi tới khu phòng trưng bày nơi có nhiều bể chứa nuôi cá biển và được chú thích rõ ràng rằng cá biển này đang sống trong các bể chứa nước thải của nhà máy và chúng hoàn toàn bình thường. Thế nhưng, ngay sau đó chúng tôi ra xe và chạy thẳng xe ra khu vực vùng biển bao quanh nhà máy này thì cảnh tượng mà chúng tôi ám ảnh mãi đó là biển bốc mùi hôi thối và biến thành sình lầy chứ không phải là biển.

Vậy quay trở lại với vấn đề FHS tại Việt Nam, FHS cũng đang đặt những trạm quan trắc tự động và có hẳn những bảng tin công khai dữ liệu quan trắc nước thải, khí thải tại cổng của trụ sở FHS, Kỳ Anh, Hà Tĩnh kết quả có thực sự đáng tin hay không? Đây là câu hỏi chúng tôi đặt ra cho Chính Phủ và Bộ TN&MT , cần cân nhắc cẩn thận vì tính mạng của hàng triệu người dân và sự an nguy của sự tàn phá môi trường. Chính Phủ và Bộ TN&MT cần thành lập ngay những trạm quan trắc tại 4 tỉnh miền Trung ( Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế ) để cảnh báo môi trường biển và không khí xung quanh khu vực hoạt động của FHS và công bố lộ trình thời gian hoàn thành cho người dân biết cụ thể để người dân giám sát.

Sola

- Tháng 3-2015, UBND tỉnh Hậu Giang tiếp tục cho gia hạn lần 5 đến ngày 31-12-2016 nhà máy phải hoạt động.

- Giữa năm 2016, khi các hạng mục của dự án hoàn thành, chuẩn bị hoạt động thử nghiệm, VASEP có văn bản gửi Thủ tướng do lo ngại Nhà máy giấy Lee & Man hoạt động có thể gây “bức tử sông Hậu”.

- Bộ TN-MT đã ban hành quyết định thanh tra toàn diện Nhà máy giấy Lee & Man từ ngày 1-7-2016. Cũng trong khoảng thời gian này, Bộ Công thương đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét dừng Nhà máy bột giấy Lee & Man.

- Tháng 12-2016, Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT) cho phép vận hành thử nghiệm các công trình xử lý chất thải dự án sản xuất giấy của Công ty TNHH Lee & Man.

- Tháng 1-2017, việc vận hành thử nghiệm có tải của nhà máy tạm ngừng để thực hiện các yêu cầu theo kết luận thanh tra của Bộ TN-MT.

- Tháng 3-2017, nhà máy vận hành thử nghiệm trở lại. Lập tức, đơn kêu cứu của người dân được đưa tới lực lượng chức năng!

Điều đáng nói là, Nhà máy giấy Lee & Man được UBND tỉnh Hậu Giang phê duyệt đánh giá tác động môi trường - DTM vào tháng 9 năm 2008. Trong DTM được phê duyệt, doanh nghiệp sẽ xây dựng nhà máy xử lý nước thải có công suất 155.000m3/ ngày đêm, triển khai qua 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1, xây dựng nhà máy 50.000m3, và giai đoạn 2 sẽ xây dựng nhà máy xử lý nước thải 105.000 m3/ ngày đêm, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2017.

Thế nhưng, theo báo cáo của UBND tỉnh Hậu Giang, thì tháng 12 năm 2015, Bộ TNMT cấp giấy phép xả thải cho doanh nghiệp với khối lượng nước thải lớn nhất là 50.000m3/ ngày đêm. Và THỰC TẾ doanh nghiệp chỉ xây dựng nhà máy 20.000m3/ ngày đêm. Như vậy là ĐI NGƯỢC LẠI với cam kết trong DTM cũng như trong phê duyệt của lực lượng chức năng khi cấp phép cho doanh nghiệp xả thải.

Sự điều chỉnh này, cũng không được báo cáo với lực lượng chức năng, đủ thấy Lee & Man coi trọng và chấp hành pháp luật về môi trường của Việt Nam như thế nào.

Báo cáo của UBND tỉnh Hậu Giang cũng nêu rõ, việc doanh nghiệp xây dựng nhà máy giấy cứng bao bì với công suất 420.000 tấn / năm và nhà máy bột giấy tẩy trắng 330.000 tấn/ năm thuộc đối tượng phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường nhưng doanh nghiệp cũng không báo cáo.

Tôi nhớ, ấn tượng nhất trong cuộc phỏng vấn Ông Chung Wai Fu, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Giấy Lee & Man VN, với cách sử dụng ngôn ngữ vô cùng linh hoạt, Ngay tại văn phòng của VTC14! Bởi trước khi vào cuộc phỏng vấn, tôi có trao đổi về việc ông sẽ sử dụng ngôn ngữ gì: Trung Quốc, tiếng Anh hay tiếng Việt? Người đàn ông này khôn khéo khi lựa chọn ngôn ngữ tiếng Anh - dù theo lời của trợ lý, là tiếng Anh "không được chuẩn lắm" thay vì sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ là tiếng Tàu. Và ông cũng khẳng khái khẳng định: không biết tiếng Việt. Thế nhưng, trao đổi trong suốt buổi phỏng vấn, có những câu hỏi xoáy từ phóng viên, bằng tiếng Việt, chẳng chờ đến phiên dịch, ông này lập tức phản pháo!

Tôi cũng nhớ những lời cam kết, mà tôi phải nhắc lại trong suốt buổi phỏng vấn, để người dân yên tâm khi nhà máy hoạt động trở lại, ông Fu cũng liên tục nói/ và khẳng định một cách vô cùng mạnh mẽ để bảo vệ môi trường nơi đây. Thế nhưng, thực tế, chẳng cần phải thời gian dài để trả lời!

Việt Nam đã mở cửa và tạo điều kiện cho rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài hoạt động. Trong đó có nhiều điều kiện rất thông thoáng. Và nhiều DN nước ngoài khi hoạt động tại VN cũng đã có những cam kết mạnh mẽ trong bảo vệ môi trường. Nhưng cuối cùng, khi mà họ hoạt động thì họ lại xả thải và gây tác động mạnh mẽ tới môi trường của VN. Tôi có thể kể: Vedan, Tungkuang, Formosa. Vì thế hiện tại người Việt Nam rất mất niềm tin với các cam kết bảo đảm môi trường của các doanh nghiệp.

Và ông Fu, ông cũng đã cam kết, một cách vô cùng mạnh mẽ trên phương tiện truyền thông đại chúng, thế nhưng, có thể nói thế nào để cam kết của ông tạo được niềm tin của người Việt Nam? Tại sao chúng tôi phải tin Lee & Man trong khi các doanh nghiệp khác có vốn đầu tư thậm chí còn hơn cả Lee & Man nhưng họ vẫn phản bội lại niềm tin mà người Việt dành cho họ? Và thực tế những gì đang diễn ra, tôi cảm nhận, hình như, thêm một lần nữa, người dân quê tôi lại bị phản bội?


- Bùi Lan Anh-