Green Trees: Môi trường

Vĩnh Phúc: Ung thư tăng đột biến ở vùng bò sữa

Mặc dù đem lại kinh tế cao, nhưng người dân đang phải trả giá đắt vì môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng…

Giàu lên nhờ bò sữa

Là nơi chăn nuôi bò sữa lớn nhất của tỉnh Vĩnh Phúc, người dân hai xã Vĩnh Thịnh và An Tường của huyện Vĩnh Tường đã giàu lên trông thấy kể từ khi chăn nuôi loại gia súc này. Sau nhiều năm, hiệu quả của nghề chăn nuôi bò sữa đã đem lại thu nhập cao cho nông dân tại địa phương.

Theo như đánh giá của ông Đào Tiến Anh –Bí thư xã An Tường, 5 năm trở lại đây, người dân tập trung nhiều vào việc nuôi bò sữa. Điều này giúp cho đời sống của người dân đi lên bởi thu nhập từ chăn nuôi bò sữa ổn định và cao hơn hẳn các ngành nghề khác tại địa phương.

Còn ông Đặng Văn Thành –Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thịnh, nơi có hơn 5 nghìn con bò sữa, 100% các thôn có chăn nuôi bò sữa cho biết, thị trường tiêu thụ bò sữa ổn định giúp thu nhập bình quân đầu người của xã từ 15,8 triệu đồng/năm (2010) tăng lên 26,5 triệu đồng/năm (2014). Tỷ lệ hộ nghèo ở đây cũng giảm rõ rệt, góp phần phục vụ đắc lực chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Tính bình quân thu nhập trên một con bò khai thác sữa là 26 triệu đồng/ chu kỳ. Như vậy, so sánh hiệu quả kinh tế đối với các mô hình sản xuất nông nghiệp khác, đặc biệt là trong chăn nuôi gia súc gia cầm tại địa phương thì bò sữa có hiệu quả vượt trội, mang lại nguồn thu nhập khá cao và ổn định cho người dân và có thể phát triển làm giàu.

Mang lại hiệu quả kinh tế cao, nhưng thực trạng ô nhiễm cũng đến từ việc chăn nuôi bò sữa tại Vĩnh Tường.

Ô nhiễm môi trường nghiêm trọng

Theo những người chăn nuôi bò sữa, trung bình một con bò sữa tiêu tốn thức ăn trong 1 ngày khoảng 60kg thức ăn thô, 5 -7kg thức ăn tinh và khoảng 60 lít nước uống. Vì vậy, lượng chất thải của bò sữa là rất lớn. Hiện tại, đa phần các hộ chăn nuôi bò sữa trên đất ở, bò sống chung với người nên nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe con người là rất cao.

“Chăn nuôi trong khu dân cư, đương nhiên là ô nhiễm. Ở xã An Tường, thôn Cam Giá là nơi nuôi bò sữa nhiều nhất, khoảng 200 hộ nuôi bò sữa. Mỗi hộ ít nhất là 5 con bò sữa trở lên. Mỗi khi người dân cọ rửa chuồng trại, thời điểm sáng sớm và chiều tối mùi hôi thối bốc lên nồng nặc. Nhất là khi trời nắng”, ông Đào Tiến Anh –Bí thư xã An Tường nói.

Ông Đào Tiến Anh cho biết thêm: “Người dân sống ở đây nên quen, chứ công nhận là mùi nồng nặc thật. Nước thải chảy xuống cống, dù có nắp hay không cũng vẫn không thể tránh được mùi. Hầm biogas không thể xử lý hết ô nhiễm. Nói vui chứ nhà có khách ở xa tới, hay người lạ có khi không dám ngồi ăn cơm”.

Do điều kiện chăn nuôi nhỏ lẻ, trong khu dân cư là chính, lượng chất thải từ bò sữa ra môi trường mỗi ngày khoảng 35 -40 tấn, trong khi chưa có hệ thống xử lý triệt để nên hiện tại môi trường tại địa phương bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Bản thân ông Đào Tiến Anh trước đó cũng đã đem mẫu nước đi xét nghiệm, nguồn nước ở An Tường đã bị nhiễm nấm, bởi nước thải ngấm xuống, trong khi người dân chủ yếu là xử dụng nước giếng khoan.

Theo thông tin từ ông Đặng Văn Thành –Chủ tịch UBDN xã Vĩnh Thịnh, người dân ở đây đã áp dụng triển khai mô hình thí điểm sử dụng chế phẩm sinh học xử lý mùi hôi trong chăn nuôi bò sữa qua các mô hình trên đã giải quyết được một phần ô nhiễm môi trường nông thôn, cũng như cung cấp một lượng khí đốt sinh học phục vụ đời sống dinh hoạt của người dân. Tuy nhiên hiện nay việc ô nhiễm môi trường có triều hướng gia tang, hệ thống mương thủy lợi bị tắc do phân và chất thải chăn nuôi từ bò sữa.

Ung thư và các bệnh hô hấp tăng đột biến

Bác sỹ Lê Văn Sinh –Trạm trưởng Trạm y tế xã An Tường chia sẻ: “Ô nhiễm nguồn nước và không khí tại địa phương là rất cao. Tỷ lệ mắc các bệnh về hô hấp ở trẻ em và người lớn tăng đột biến. Đặc biệt, tỷ lệ người mắc ung thư tăng 25%...”.

Năm 2014, tại xã An Tường có 9 trường hợp tử vong vì ung thư. Nhưng đến năm 2015 -2016, con số người bị mắc ung thư tăng 53 người. Đây là con số đáng báo động về tình trạng sức khỏe của người dân tại địa phương.

Còn ở xã Vĩnh Thịnh, số người mắc bệnh ung thư trong năm 2014 -2015 là 27 người. Nhưng riêng năm 2016 số người phát hiện bị mắc ung thư đã lên tới 31 người.

Việc người dân mắc bệnh ung thư gia tăng ngày một cao ở địa phương có nhiều nguyên nhân, nhưng việc môi trường sống ở đây đang bị ô nhiễm nặng nề đang là vấn đề rất đáng báo động.

Bà Nguyễn Thị Doanh –Phó trạm trưởng trạm y tế xã Vĩnh Thịnh chia sẻ: “Rõ ràng người dân chăn nuôi trong khu dân cư như vậy khiến họ bị ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của mình, đặc biệt là từ nguồn nước sinh hoạt”.

- GĐ&PL -

Vùng tệp đính kèm

Trung Quốc đầu tư điện than lớn nhất tại Việt Nam

Trung Quốc đang giảm công suất điện than ở trong nước đồng thời tìm cách chuyển vốn và công nghệ sang các nước khác, trong đó có VN.

Chỉ tính riêng trong tháng 1.2017, Trung Quốc đã hủy 85 nhà máy đang trong giai đoạn xây dựng và quy hoạch ở 13 tỉnh. Ở chiều ngược lại, Trung Quốc là nước đầu tư lớn nhất cho năng lượng tái tạo với tổng công suất đạt 480.000 MW, chiếm 25% tổng công suất phát điện cả nước.

Trung Quốc đầu tư 8 tỉ USD vào điện than ở VN

Từ tháng 3.2016, Trung tâm phát triển Sáng tạo Xanh GreenID đã xây dựng cơ sở dữ liệu tài chính về điện than ở VN theo từng dự án ở tất cả các giai đoạn. Bà Nguyễn Thị Hằng, chuyên gia phân tích cơ sở dữ liệu của GreenID, cho biết đến thời điểm hiện nay tổng vốn đầu tư vào nhiệt điện than gần 39,8 tỉ USD. Trong đó có 17% đến từ các ngân hàng trong nước; 31% không xác định được nguồn và 52% đến từ nước ngoài. Trong tỷ lệ vốn từ nước ngoài đầu tư vào nhiệt điện than tại VN có đến 50% đến từ Trung Quốc, tương đương 8 tỉ USD; tiếp theo là Nhật Bản 23% và Hàn Quốc 18%.

Bình luận về những con số trên, bà Hằng cho rằng Trung Quốc có vai trò rất lớn trong các dự án nhiệt điện than ở VN. Đặc biệt phần lớn nguồn vốn đi theo con đường của các tổ chức tín dụng xuất khẩu. Cơ quan tín dụng xuất khẩu là tổ chức tài chính quốc gia có nhiệm vụ thúc đẩy đầu tư và thương mại của quốc gia này ở nước ngoài bằng việc cung cấp tín dụng cho các nhà đầu tư nước ngoài khi mua hàng hóa của nhà xuất khẩu tại quốc gia đó. "Tại sao lại là Trung Quốc?" - bà Hằng đặt câu hỏi và trả lời, công suất lắp đặt trong nước đã dư thừa và đang chuyển hướng sang năng lượng tái tạo. Chính vì vậy muốn tiếp tục phát triển, Trung Quốc phải chuyển công nghệ điện than sang các nước khác. Làm như vậy, họ vừa xuất khẩu được công nghệ lại vừa giải ngân được vốn; mặt khác đó lại là cách mở đường cho các dự án cơ sở hạ tầng đi kèm và nhập khẩu ngược các nguồn tài nguyên khác về nước.

Ví dụ điển hình như ở Myanmar họ xuất khẩu công nghệ, vốn cho điện than rồi nhập khẩu lại nguyên liệu đồng. Một điểm mấu chốt nữa là nâng cao sức mạnh kinh tế - chính trị trong khu vực và thế giới. “Các doanh nghiệp Trung Quốc thường rất dễ thắng thầu vì họ được hưởng nhiều chính sách ưu đãi về thuế từ chính phủ, vốn vay lãi suất thấp. VN chúng ta sản xuất được nhiều điện hơn nhưng phải đối mặt với những rủi ro về môi trường, sức khỏe người dân. Khi môi trường ô nhiễm, du lịch và nông nghiệp cũng bị tác động dẫn đến kinh tế cũng bị ảnh hưởng”, bà Hằng tóm tắc về những dự án đã qua.

Bà Hằng lo lắng, VN cần nguồn vốn khoảng 46 tỉ USD để phát triển các dự án sắp tới. 60% trong số này cũng là vốn đầu tư theo hình thức BOT. Việc này sẽ giảm áp lực cho VN về vấn đề vay nợ, tuy nhiên gia tăng thách thức trong quản lý. Các dự án giao thông theo hình thức BOT gần đây đã gây nhiều bức xúc trong cộng đồng là một ví dụ rất rõ ràng. Vì vậy, VN cần xem xét lại Quy hoạch điện VII (điều chỉnh), giảm tối đa các dự án nhiệt điện than mới, thay thế bằng năng lượng tái tạo vì lợi ích môi trường xã hội và nắm bắt cơ hội đầu tư. Đối với những dự án bắt buộc phát triển, cần cẩn trọng trong việc lựa chọn nhà cung cấp tài chính để tránh những rủi ro về môi trường xã hội và chính trị do nguồn tài chính dễ tiếp cận mang lại. Rà soát các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường và thắt chặt quản lý là vô cùng cần thiết để tránh những thảm họa môi trường như gần đây.

Thoái vốn khỏi nhiên liệu hóa thạch

Lời kêu gọi này đã trở thành phong trào khắp thế giới. Các nhà môi trường lập luận: Việc tàn phá khí hậu cũng như thu lợi từ việc tàn phá này là sai. Chúng ta cần phải giữ 80% nhiên liệu hóa thạch trong lòng đất để làm chậm lại tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn ra.

Theo bà Hoàng Thị Minh Hồng, Giám đốc Tổ chức Change tại VN: Cho đến nay, đã có 705 tổ chức đã thoái vốn tương đương số tiền lên đến 5,4 nghìn tỉ USD. Cụ thể, quốc hội Na Uy tuyên bố thoái 6 tỉ USD khỏi than đá. Đây là khoản thoái vốn lớn nhất thế giới được ghi nhận đến thời điểm này. Oslo thủ đô của Na Uy cũng là thành phố đầu tiên trên thế giới cam kết thoái vốn khỏi than đá. Hiện nay có nhiều tổ chức, thành phố cam kết thoái vốn khỏi năng lượng hóa thạch. Phong trào này cũng kêu gọi các tổ chức tôn giáo, nghệ thuật không hợp tác hoặc nhận tài trợ từ các doanh nghiệp hoặc tổ chức tài chính có dính dáng đến lĩnh vực năng lượng hóa thạch. Ngoài ra, phong trào còn nhắm đến các đối tượng cá nhân; họ kêu gọi các cá nhân rút đầu tư, đóng tài khoản trong các ngân hàng đang đầu tư vào năng lượng hóa thạch. Theo thống kê của phong trào thoái vốn toàn cầu, có 58.000 cá nhân thoái vốn 5,2 tỉ USD khỏi nhiên liệu hóa thạch.

Một chuyên gia nhận xét, việc VN vẫn phát triển điện than là đi ngược với xu hướng chung của thế giới. Đặc biệt, nguy cơ ô nhiễm môi trường là không thể tránh khỏi, nhất là khi phần lớn điện than ở VN đến từ nhà đầu tư Trung Quốc.

=====

Bà Hoàng Thị Minh Hồng, Giám đốc Tổ chức Change tại VN, cho biết: Chiến dịch thoái vốn toàn cầu năm nay diễn ra từ ngày 5 - 13.5. Tại VN chúng tôi sẽ tổ chức lớp học 2030 cho các bạn sinh viên. Lớp học này sẽ phác họa viễn cảnh VN vào năm 2030 khi mà cả 40 nhà máy nhiệt điện than được xây dựng; bên cạnh đó sẽ cung cấp các thông tin về biến đổi khí hậu và năng lượng. Chương trình dự kiến sẽ tổ chức tại Trường ĐH Hoa Sen (TP.HCM).

- Thanh Niên -

Vùng tệp đính kèm

Các con kênh ở Đà Nẵng đang ngày càng ô nhiễm nặng

Thời gian gần đây, tình trạng ô nhiễm tại các con kênh chứa nước thải của thành phố Đà Nẵng đang ngày càng nghiêm trọng. Nước kênh chuyển sang màu đen ngòm và bốc mùi hôi rất khó chịu làm ảnh hưởng đến đời sống và gây bức xúc cho người dân ở xung quanh khu vực.

Tại phường Hòa Minh (quận Liên Chiểu), thời gian này, đang bước vào mùa nắng nên nước của các con kênh đều chuyển màu, bốc mùi hôi thối nghiêm trọng.

Ông Tưởng, sống tại phường Hòa Minh - cho biết, con kênh bắt đầu từ đường Hoàng Văn Thái bên cạnh Bệnh Viện giao thông vận tải chạy dọc các tuyến đường Thích Quảng Đức, đường Đồng Trí 1,2, chảy ra hồ điều tiết cuối đường Mộc Bài 7 dù là ban ngày hay ban đêm đều bốc mùi hôi, nếu trời có gió, mùi hôi càng bốc đi xa, ban đêm không thể nào ngủ được.

Còn đoạn kênh hở chạy song song đường Hồng Thái và đường Tân Trào chảy ra hồ điều tiết cuối đường Nguyễn Tường Phổ cũng bốc mùi hôi thối, nước sủi bọt và chuyển màu, rác thải nhiều vô kể. Phía bên kia con kênh chạy song song đường Yên Thế và đường Bắc Sơn thuộc phường Hòa An đã được thành phố đầu tư làm cống hộp và lấp đất nên đã hạn chế phần nào mùi hôi cho người dân xung quanh.

Ông Lê Thế Nhân, Chủ tịch UBND Phường Hòa Minh - cho hay, hiện nay trên địa bàn phường có khoảng 12km kênh hở và 4 hồ điều tiết. Các kênh hở trên địa bàn đang bị ô nhiễm, khi trời mưa thì đỡ mùi hôi hơn nhưng khi trời nắng, nguồn nước cạn kết hợp nhiệt độ nóng nên bốc mùi nặng. Nguyên nhân xảy ra tình trạng này là do nước thải sinh hoạt của người dân đổ dồn về các con kênh ngày càng tăng, cùng với đó là một số xưởng, nhà máy, nhà hàng hoạt động quanh khu vực các con kênh ngày càng nhiều.

Theo ông Nhân, giải quyết vấn đề ô nhiễm thuộc về trách nhiệm của Công ty thoát nước và xử lý nước thải thành phố Đà Nẵng xử lý. Chính quyền phường chỉ có thể kiểm tra giám sát và tuyên truyền cho người dân về ý thức bảo vệ môi trường chứ không thể đi sâu vào vấn đề xử lý ô nhiễm được.

“Chính quyền địa phương cũng như người dân rất mong muốn thành phố sớm đầu tư xây dựng hệ thống cống hộp và đổ đất cho các con kênh trên địa bàn phường Hòa Minh như con kênh ở đường Bắc Sơn và đường Yên Thế. Trồng thêm cây xanh để tạo cảnh quan môi trường và không khí trong lành phục vụ người dân ở hai bên khu vực các con kênh này”, ông Nhân nói.

- Dân Trí -

Phá hơn 100ha rừng để kịp thi Hoa Hậu

Phú Yên cho doanh nghiệp phá hơn 100 ha rừng phòng hộ ven biển để làm sân golf khi chưa giao đất, chưa chuyển mục đích sử dụng…

Ngày 21-4, ông Mai Kim Lộc, Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Phú Yên, xác nhận UBND tỉnh đã cho phép phá 116 ha rừng phòng hộ ven biển tại xã An Phú, TP Tuy Hòa để Công ty TNHH New City Việt Nam thực hiện dự án khu du lịch cao cấp New City Việt Nam.

Điều đáng nói là khu rừng phòng hộ ven biển này bị phá trắng nhưng đến nay vẫn chưa trình hồ sơ lên Thủ tướng để xin chuyển mục đích sử dụng đất.

Chặt trước, báo sau

Theo ghi nhận của PV, cả một dải rừng phi lao ven biển tại xã An Phú đã bị xóa sổ gần như hoàn toàn. Khắp nơi xe múc hối hả san ủi để công nhân trồng cỏ.

Một cán bộ UBND xã An Phú cho biết đây là rừng phòng hộ do người dân địa phương trồng từ năm 1976 nhằm chắn cát, chống sóng biển xâm thực. “Người ta ồ ạt đến chặt hạ, đào bới hết gốc phi lao rồi san ủi trồng cỏ. Việc triệt hạ khu rừng là để làm sân golf chín lỗ - một hạng mục của dự án du lịch trên” - một cán bộ xã An Phú nói.

Theo ông Lộc, trong giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh Phú Yên cấp cho Công ty TNHH New City Việt Nam hồi tháng 9-2014, dự án khu du lịch cao cấp New City Việt Nam được thực hiện tại xã An Phú trên diện tích 122,5 ha, trong đó có 116 ha rừng phòng hộ. “Đến nay toàn bộ diện tích rừng phòng hộ này vẫn chưa chuyển mục đích sử dụng” - ông cho hay.

Theo quy định, với trường hợp chuyển mục đích sử dụng từ 20 ha đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng trở lên, phải được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận. Tuy nhiên, từ tháng 10-2016, tỉnh đã cho phép chặt phá khu rừng trên và đến cuối tháng 2-2017, UBND tỉnh mới có công văn giao Sở TN&MT rà soát các thủ tục để UBND tỉnh bổ sung hồ sơ tài liệu trình Thủ tướng chấp thuận chuyển mục đích đất rừng phòng hộ.

Đến ngày 12-4, Sở TN&MT mới kiến nghị UBND tỉnh giao cho sở này tổng hợp để UBND tỉnh báo cáo các bộ TN&MT, NN&PTNT trình Thủ tướng xem xét, quyết định chuyển mục đích rừng phòng hộ. Đến nay, Thủ tướng vẫn chưa có ý kiến với đề nghị này của tỉnh Phú Yên. “Năm 2007, tỉnh quyết định phê duyệt ba loại rừng, khu vực rừng ven biển TP Tuy Hòa vẫn là rừng phòng hộ. Giờ danh chính ngôn thuận nó vẫn là rừng phòng hộ” - ông Lộc nói.

Phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Phú Yên cũng thừa nhận hiện Bộ TN&MT chưa phê duyệt đánh giá tác động môi trường dự án trên. Đến nay, chủ đầu tư chưa làm thủ tục thuê đất, tỉnh cũng chưa xác định giá đất, chưa làm thủ tục giao đất cho doanh nghiệp. “Theo quy định của Luật Đất đai, khi chủ đầu tư lập đủ thủ tục hồ sơ thuê đất thì Sở TN&MT phối hợp các ngành chức năng xác định giá đất, đưa ra hội đồng thẩm định giá đất rồi trình UBND tỉnh phê duyệt. Giờ họ chưa hoàn tất thủ tục nên vẫn chưa xác định giá đất!” - ông Lộc nói và cho biết thêm dù chưa giao đất nhưng UBND tỉnh đã chấp thuận phương án trồng rừng thay thế bằng việc cho chủ đầu tư nộp hơn 6 tỉ đồng. Phó giám đốc Sở KH&ĐT nói rằng do đánh giá tác động môi trường chưa được Bộ TN&MT phê duyệt nên các thủ tục khác liên quan đến dự án này cũng chưa có.

“Để kịp thi hoa hậu!”

Vì sao rừng phòng hộ chưa chuyển mục đích sử dụng, chưa giao đất, chưa phê duyệt đánh giá tác động môi trường đã cho chặt phá, san ủi? Ông Nguyễn Lê Vũ, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Phú Yên giải thích: Do UBND tỉnh cho phép chủ đầu tư vừa dọn rừng vừa tiến hành các thủ tục.

Theo tài liệu của PV thu thập, từ tháng 10-2016, chủ đầu tư đã ký hợp đồng thuê Công ty CP Môi trường đô thị Phú Yên và Công ty TNHH Cao Nguyên Lâm triệt hạ, san dọn diện tích rừng phòng hộ trên. Sau khi cho chặt phá rừng, ngày 31-10-2016, lãnh đạo tỉnh đến tận khu rừng đã bị triệt hạ tặng bằng khen cho hai doanh nghiệp này và chủ đầu tư!

“Năm nay, cuộc thi hoa hậu hữu nghị ASEAN tổ chức tại Phú Yên nên lãnh đạo tỉnh chủ trương đẩy nhanh dự án để quảng bá các điểm du lịch. Do tính chất cấp bách, tính cần thiết nên tỉnh cho doanh nghiệp vừa thi công vừa làm các thủ tục. Nếu căn cứ đúng quy định, làm từng bước thì lâu lắm. Nếu đợi các thủ tục hoàn tất thì có khi mất cả một hai năm chứ đâu ít. Trong khi tháng 6 đã thi hoa hậu rồi nên tỉnh có cơ chế để tạo điều kiện cho nhà đầu tư” - ông Lộc nói.

Còn ông Nguyễn Duyên, Chánh Văn phòng Sở NN&PTNT - đơn vị cũng quản lý một phần diện tích rừng trong dự án, nói: “Dự án này cũng nằm trong chương trình thanh tra việc thực hiện chuyển mục đích sử dụng rừng, đất lâm nghiệp sang mục đích khác trên địa bàn tỉnh Phú Yên do Tổng cục Lâm nghiệp đang tiến hành thanh tra nên phải chờ kết quả thanh tra”.

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM vào cuối chiều 21- 4, ông Đào Mỹ, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Phú Yên, cho biết tỉnh đã có công văn giao Sở KH&ĐT chủ trì, phối hợp các sở Xây dựng, TN&MT, NN&PTNT cùng các cơ quan, địa phương liên quan rà soát quá trình thực hiện dự án, tổng hợp, có báo cáo tham mưu, đề xuất cho UBND tỉnh trước ngày 26-4.

“Thủ tục chưa chặt chẽ, chưa hoàn chỉnh!”

Ông Hoàng Văn Trà, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, thừa nhận dự án này từng kéo dài thời gian triển khai, đến khi bắt đầu thực hiện thì còn một số thủ tục chưa chặt chẽ, chưa hoàn chỉnh. “Tỉnh muốn thúc đẩy phát triển du lịch. Thế nhưng trong quá trình triển khai thực hiện nếu có sai sót thì phải sửa thôi. Nhanh thì nhanh nhưng không ai nói nhanh thì phải làm sai, làm thiếu cả…” - ông Trà nói.

- PLO -

Vùng tệp đính kèm

Tòa án quốc tế kết tội Monsanto hủy diệt môi trường Việt Nam

Tòa án quốc tế về Monsanto công bố kết luận: tập đoàn Monsanto đã hủy diệt môi trường, xét luật pháp quốc tế. Các thẩm phán xác nhận Monsanto đã gây thiệt hại cho người dân Việt Nam.

Ngày 18-4 (giờ địa phương), bà Françoise Tulkens - chủ tọa tòa án quốc tế về Monsanto tại La Haye (Hà Lan), đã công bố kiến nghị tham vấn dày 60 trang kết luận tạp đoàn Monsanto đã vi phạm nhân quyền.

Monsanto kinh doanh các sản phẩm độc hại làm hàng ngàn người thiệt mạng như hoạt chất glyphosate trong thuốc diệt cỏ Roundup hay hóa chất 2,4,5-trichlorophenoxyacetic acid trong chất độc da cam được máy bay quân đội Mỹ rải trong chiến tranh Việt Nam.

Tòa án quốc tế về Monsanto là phiên tòa công dân nhằm đánh động dư luận và thúc đẩy thực thi pháp luật. Trong phiên tòa từ ngày 16-10 đến 18-10-2016, năm thẩm phán chuyên nghiệp từ Argentina, Bỉ, Canada, Mexico và Senegal đã lắng nghe khoảng 30 nhân chứng, chuyên gia, luật sư và các nạn nhân.

Sáu vấn đề đã được đặt ra tại phiên tòa. Đối với bốn vấn đề về tôn trọng các quyền về môi trường lành mạnh, lương thực, y tế và tự do nghiên cứu khoa học, kiến nghị tham vấn công bố hôm 18-4 đánh giá Monsanto đã vi phạm các quy định và xâm phạm các quyền cơ bản.

Các thẩm phán đánh giá rằng Monsanto đã tiến hành các hoạt động gây tác hại đến môi trường, ảnh hưởng đến các quyền của các dân tộc bản địa và các cộng đồng địa phương.

Đặc biệt là hoạt động thương mại đối với giống biến đổi gien gây ảnh hưởng đến các quyền về lương thực và y tế vì đã ép buộc nông dân phải chấp nhận các phương thức canh tác không tôn trọng lối canh tác truyền thống.

Hoạt động của Monsanto cũng làm phương hại các quyền tự do nghiên cứu khoa học, tự do ngôn luận và tiếp cận thông tin.

Đối với hai vấn đề còn lại, kiến nghị tham vấn tỏ thái độ dè dặt. Về hành vi đồng phạm gây tội ác chiến tranh của Monsanto, các thẩm phán nhận xét không đủ khả năng đưa ra kết luận.

Dù vậy, các thẩm phán xác nhận Monsanto đã hủy diệt môi trường và gây thiệt hại cho người dân Việt Nam.

Các thẩm phán giả định Monsanto đã cung cấp phương tiện để tham chiến ở Việt Nam, Monsanto đã biết về việc sử dụng sản phẩm độc hại và có thông tin về tác hại của sản phẩm độc hại đối với sức khỏe và môi trường.

Về vấn đề này, kiến nghị tham vấn đề nghị có thể xúc tiến quy trình tố tụng dân sự và theo đó, các thẩm phán có thể cho ý kiến về hoạt động hủy diệt sinh thái ở Việt Nam căn cứ Quy chế Rome của Tòa án Hình sự quốc tế.

Cuối cùng, đối với tội ác hủy diệt môi trường, kiến nghị tham vấn kết luận Monsanto phải chịu trách nhiệm.

Các thẩm phán đánh giá đã đến lúc đề nghị thiết lập một khái niệm pháp lý mới về tội ác hủy diệt môi trường và sửa đổi vấn đề này trong Quy chế Rome. Đó là quy trách nhiệm cho chủ thể doanh nghiệp (pháp nhân) trong tội ác hủy diệt môi trường vì lâu nay chỉ có cá nhân được xem là chủ thể chịu trách nhiệm (thể nhân).

Kiến nghị tham vấn công bố ngày 18-4 được xem như kết luận cuối cùng của tòa án quốc tế về Monsanto tại La Haye. Do đây là phiên tòa công dân nên về mặt pháp lý, kiến nghị tham vấn không có giá trị ràng buộc.

Hồi tháng 10-2016, Monsanto tuyên bố tòa án quốc tế về Monsanto tại La Haye “vừa đá bóng vừa thổi còi” nên Monsanto không thừa nhận kết luận phiên tòa.

Chủ tọa phiên tòa Françoise Tulkens, nguyên thẩm phán Tòa án Nhân quyền châu Âu, đánh giá rằng cho dù Monsanto từ chối đến dự phiên tòa theo lời mời của bà, kiến nghị tham vấn vừa công bố vẫn giữ nguyên giá trị.

Tôi hy vọng kiến nghị tham vấn này sẽ thúc đẩy công lý quốc tế”

Chủ tọa phiên tòa Françoise Tulkens
Trao đổi với báo Le Monde, bà giải thích: “Đây là bản án về pháp luật, không có phiên tòa với hai bên đối đầu nhau, tuy nhiên chúng tôi đã đưa ra kết luận dựa theo nhiều báo cáo và chứng cứ được thừa nhận”.

Bà nhận xét kiến nghị tham vấn đã đưa ra khái niệm mới về tội ác hủy diệt môi trường và sẽ giúp các nước tôn trọng các quyền cơ bản tốt hơn nữa. Ngoài ra, các nạn nhân của Monsanto cũng có thể sử dụng các luận điểm pháp lý trong kiến nghị tham vấn để kiện Monsanto. Kiến nghị tham vấn sẽ được chuyển đến LHQ, Tòa án Hình sự quốc tế, Ủy ban Nhân quyền LHQ và Monsanto.

- TTO -

Xuất hiện cá chết tại bờ biển Kỳ Anh

Dân kêu cứu vì ô nhiễm từ nhà máy giấy và sự phản bội cam kết của TGĐ Lee&Man

- Tháng 3-2015, UBND tỉnh Hậu Giang tiếp tục cho gia hạn lần 5 đến ngày 31-12-2016 nhà máy phải hoạt động.

- Giữa năm 2016, khi các hạng mục của dự án hoàn thành, chuẩn bị hoạt động thử nghiệm, VASEP có văn bản gửi Thủ tướng do lo ngại Nhà máy giấy Lee & Man hoạt động có thể gây “bức tử sông Hậu”.

- Bộ TN-MT đã ban hành quyết định thanh tra toàn diện Nhà máy giấy Lee & Man từ ngày 1-7-2016. Cũng trong khoảng thời gian này, Bộ Công thương đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét dừng Nhà máy bột giấy Lee & Man.

- Tháng 12-2016, Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT) cho phép vận hành thử nghiệm các công trình xử lý chất thải dự án sản xuất giấy của Công ty TNHH Lee & Man.

- Tháng 1-2017, việc vận hành thử nghiệm có tải của nhà máy tạm ngừng để thực hiện các yêu cầu theo kết luận thanh tra của Bộ TN-MT.

- Tháng 3-2017, nhà máy vận hành thử nghiệm trở lại. Lập tức, đơn kêu cứu của người dân được đưa tới lực lượng chức năng!

Điều đáng nói là, Nhà máy giấy Lee & Man được UBND tỉnh Hậu Giang phê duyệt đánh giá tác động môi trường - DTM vào tháng 9 năm 2008. Trong DTM được phê duyệt, doanh nghiệp sẽ xây dựng nhà máy xử lý nước thải có công suất 155.000m3/ ngày đêm, triển khai qua 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1, xây dựng nhà máy 50.000m3, và giai đoạn 2 sẽ xây dựng nhà máy xử lý nước thải 105.000 m3/ ngày đêm, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2017.

Thế nhưng, theo báo cáo của UBND tỉnh Hậu Giang, thì tháng 12 năm 2015, Bộ TNMT cấp giấy phép xả thải cho doanh nghiệp với khối lượng nước thải lớn nhất là 50.000m3/ ngày đêm. Và THỰC TẾ doanh nghiệp chỉ xây dựng nhà máy 20.000m3/ ngày đêm. Như vậy là ĐI NGƯỢC LẠI với cam kết trong DTM cũng như trong phê duyệt của lực lượng chức năng khi cấp phép cho doanh nghiệp xả thải.

Sự điều chỉnh này, cũng không được báo cáo với lực lượng chức năng, đủ thấy Lee & Man coi trọng và chấp hành pháp luật về môi trường của Việt Nam như thế nào.

Báo cáo của UBND tỉnh Hậu Giang cũng nêu rõ, việc doanh nghiệp xây dựng nhà máy giấy cứng bao bì với công suất 420.000 tấn / năm và nhà máy bột giấy tẩy trắng 330.000 tấn/ năm thuộc đối tượng phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường nhưng doanh nghiệp cũng không báo cáo.

Tôi nhớ, ấn tượng nhất trong cuộc phỏng vấn Ông Chung Wai Fu, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Giấy Lee & Man VN, với cách sử dụng ngôn ngữ vô cùng linh hoạt, Ngay tại văn phòng của VTC14! Bởi trước khi vào cuộc phỏng vấn, tôi có trao đổi về việc ông sẽ sử dụng ngôn ngữ gì: Trung Quốc, tiếng Anh hay tiếng Việt? Người đàn ông này khôn khéo khi lựa chọn ngôn ngữ tiếng Anh - dù theo lời của trợ lý, là tiếng Anh "không được chuẩn lắm" thay vì sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ là tiếng Tàu. Và ông cũng khẳng khái khẳng định: không biết tiếng Việt. Thế nhưng, trao đổi trong suốt buổi phỏng vấn, có những câu hỏi xoáy từ phóng viên, bằng tiếng Việt, chẳng chờ đến phiên dịch, ông này lập tức phản pháo!

Tôi cũng nhớ những lời cam kết, mà tôi phải nhắc lại trong suốt buổi phỏng vấn, để người dân yên tâm khi nhà máy hoạt động trở lại, ông Fu cũng liên tục nói/ và khẳng định một cách vô cùng mạnh mẽ để bảo vệ môi trường nơi đây. Thế nhưng, thực tế, chẳng cần phải thời gian dài để trả lời!

Việt Nam đã mở cửa và tạo điều kiện cho rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài hoạt động. Trong đó có nhiều điều kiện rất thông thoáng. Và nhiều DN nước ngoài khi hoạt động tại VN cũng đã có những cam kết mạnh mẽ trong bảo vệ môi trường. Nhưng cuối cùng, khi mà họ hoạt động thì họ lại xả thải và gây tác động mạnh mẽ tới môi trường của VN. Tôi có thể kể: Vedan, Tungkuang, Formosa. Vì thế hiện tại người Việt Nam rất mất niềm tin với các cam kết bảo đảm môi trường của các doanh nghiệp.

Và ông Fu, ông cũng đã cam kết, một cách vô cùng mạnh mẽ trên phương tiện truyền thông đại chúng, thế nhưng, có thể nói thế nào để cam kết của ông tạo được niềm tin của người Việt Nam? Tại sao chúng tôi phải tin Lee & Man trong khi các doanh nghiệp khác có vốn đầu tư thậm chí còn hơn cả Lee & Man nhưng họ vẫn phản bội lại niềm tin mà người Việt dành cho họ? Và thực tế những gì đang diễn ra, tôi cảm nhận, hình như, thêm một lần nữa, người dân quê tôi lại bị phản bội?

- Bùi Lan Anh-

Dân kêu cứu vì ô nhiễm từ nhà máy giấy và sự phản bội cam kết của TGD Lee & Man

Vài ngày vừa qua, đọc tin tức về môi trường, dễ dàng nhận thấy mối lo ngại cho Môi trường đã trở lại: Nhà máy giấy Lee & Man! Điều đáng nói, nhà máy này, mới được Bộ Tài nguyên và Môi trường cho vận hành thử trở lại vào đầu tháng 3/2017!

Lục lại hồ sơ, giấy phép, và những hình ảnh mới đây mà Ông Chung Wai Fu, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Giấy Lee & Man VN - người đích thân cùng với trợ lý của mình, đến VTC14 để bày tỏ mong muốn phát triển, xây dựng - tại nơi được ông này cho là "quê hương thứ hai" của mình, lại thấy, thêm một lần nữa, người dân Việt lại đổi mặt với một mối nguy về Môi trường!

Cam kết mới đây thôi, tôi vẫn còn lưu giữ, nhưng mới chỉ vận hành được vài ngày, Lee & Man lập tức trở thành mối lo ngại, băn khoăn của người dân. Đơn kêu cứu được đưa đi khắp nơi, bởi cuộc sống của họ bị đe dọa vì tình trạng ô nhiễm từ khi nhà máy này được phép vận hành thử trở lại. Và nực cười, theo Tuổi trẻ, trả lời vấn đề này, đại diện chính quyền địa phương lại nói "mọi thứ đều tốt"?!

Tôi không ngạc nhiên vì thứ được gọi là "đều tốt" này, bởi trước khi thảm họa cá chết trên biển miền Trung diễn ra, và thủ phạm Formosa chưa lộ mặt, mọi thứ ở Vũng Áng và Formosa cũng được trả lời là "Tốt", niềm tin của người dân, mai một dần, không hẳn là không có lý do.

Nhìn lại một chút, lý lịch của nhà máy giấy Lee & Man, để thấy sự "tốt" trong quản lý, cấp phép, kiểm soát vấn đề xử lý môi trường cho doanh nghiệp này của lực lượng chức năng Việt Nam:

Tháng 6-2007, UBND tỉnh Hậu Giang trao giấy chứng nhận đầu tư dự án nhà máy giấy và sản xuất bột giấy cho Công ty TNHH Lee & Man Việt Nam (Tập đoàn Lee & Man Paper Hong Kong - Trung Quốc) với số vốn 1,2 tỉ USD.

Dự án khởi công tháng 8-2007, dự kiến hoàn thành vào tháng 10-2009, tuy nhiên không hoàn thành đúng kế hoạch. Chủ đầu tư điều chỉnh giảm vốn đầu tư còn 628,7 triệu USD và dự án tạm ngưng.

- Tháng 4-2011, UBND tỉnh Hậu Giang có công văn gửi Tập đoàn Lee & Man yêu cầu giải trình nhiều nội dung khiến dự án bất động, đồng thời gia hạn 3 lần trong khoảng thời gian này.

- Tháng 4-2014, dự án khởi động lại rồi tiếp tục thi công trì trệ, UBND tỉnh Hậu Giang cho gia hạn lần thứ 4 đến cuối năm 2014.

- Tháng 3-2015, UBND tỉnh Hậu Giang tiếp tục cho gia hạn lần 5 đến ngày 31-12-2016 nhà máy phải hoạt động.

- Giữa năm 2016, khi các hạng mục của dự án hoàn thành, chuẩn bị hoạt động thử nghiệm, VASEP có văn bản gửi Thủ tướng do lo ngại Nhà máy giấy Lee & Man hoạt động có thể gây “bức tử sông Hậu”.

- Bộ TN-MT đã ban hành quyết định thanh tra toàn diện Nhà máy giấy Lee & Man từ ngày 1-7-2016. Cũng trong khoảng thời gian này, Bộ Công thương đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét dừng Nhà máy bột giấy Lee & Man.

- Tháng 12-2016, Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT) cho phép vận hành thử nghiệm các công trình xử lý chất thải dự án sản xuất giấy của Công ty TNHH Lee & Man.

- Tháng 1-2017, việc vận hành thử nghiệm có tải của nhà máy tạm ngừng để thực hiện các yêu cầu theo kết luận thanh tra của Bộ TN-MT.

- Tháng 3-2017, nhà máy vận hành thử nghiệm trở lại. Lập tức, đơn kêu cứu của người dân được đưa tới lực lượng chức năng!

Điều đáng nói là, Nhà máy giấy Lee & Man được UBND tỉnh Hậu Giang phê duyệt đánh giá tác động môi trường - DTM vào tháng 9 năm 2008. Trong DTM được phê duyệt, doanh nghiệp sẽ xây dựng nhà máy xử lý nước thải có công suất 155.000m3/ ngày đêm, triển khai qua 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1, xây dựng nhà máy 50.000m3, và giai đoạn 2 sẽ xây dựng nhà máy xử lý nước thải 105.000 m3/ ngày đêm, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2017.

Thế nhưng, theo báo cáo của UBND tỉnh Hậu Giang, thì tháng 12 năm 2015, Bộ TNMT cấp giấy phép xả thải cho doanh nghiệp với khối lượng nước thải lớn nhất là 50.000m3/ ngày đêm. Và THỰC TẾ doanh nghiệp chỉ xây dựng nhà máy 20.000m3/ ngày đêm. Như vậy là ĐI NGƯỢC LẠI với cam kết trong DTM cũng như trong phê duyệt của lực lượng chức năng khi cấp phép cho doanh nghiệp xả thải.

Sự điều chỉnh này, cũng không được báo cáo với lực lượng chức năng, đủ thấy Lee & Man coi trọng và chấp hành pháp luật về môi trường của Việt Nam như thế nào.

Báo cáo của UBND tỉnh Hậu Giang cũng nêu rõ, việc doanh nghiệp xây dựng nhà máy giấy cứng bao bì với công suất 420.000 tấn / năm và nhà máy bột giấy tẩy trắng 330.000 tấn/ năm thuộc đối tượng phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường nhưng doanh nghiệp cũng không báo cáo.

Tôi nhớ, ấn tượng nhất trong cuộc phỏng vấn Ông Chung Wai Fu, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Giấy Lee & Man VN, với cách sử dụng ngôn ngữ vô cùng linh hoạt, Ngay tại văn phòng của VTC14! Bởi trước khi vào cuộc phỏng vấn, tôi có trao đổi về việc ông sẽ sử dụng ngôn ngữ gì: Trung Quốc, tiếng Anh hay tiếng Việt? Người đàn ông này khôn khéo khi lựa chọn ngôn ngữ tiếng Anh - dù theo lời của trợ lý, là tiếng Anh "không được chuẩn lắm" thay vì sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ là tiếng Tàu. Và ông cũng khẳng khái khẳng định: không biết tiếng Việt. Thế nhưng, trao đổi trong suốt buổi phỏng vấn, có những câu hỏi xoáy từ phóng viên, bằng tiếng Việt, chẳng chờ đến phiên dịch, ông này lập tức phản pháo!

Tôi cũng nhớ những lời cam kết, mà tôi phải nhắc lại trong suốt buổi phỏng vấn, để người dân yên tâm khi nhà máy hoạt động trở lại, ông Fu cũng liên tục nói/ và khẳng định một cách vô cùng mạnh mẽ để bảo vệ môi trường nơi đây. Thế nhưng, thực tế, chẳng cần phải thời gian dài để trả lời!

Việt Nam đã mở cửa và tạo điều kiện cho rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài hoạt động. Trong đó có nhiều điều kiện rất thông thoáng. Và nhiều DN nước ngoài khi hoạt động tại VN cũng đã có những cam kết mạnh mẽ trong bảo vệ môi trường. Nhưng cuối cùng, khi mà họ hoạt động thì họ lại xả thải và gây tác động mạnh mẽ tới môi trường của VN. Tôi có thể kể: Vedan, Tungkuang, Formosa. Vì thế hiện tại người Việt Nam rất mất niềm tin với các cam kết bảo đảm môi trường của các doanh nghiệp.

Và ông Fu, ông cũng đã cam kết, một cách vô cùng mạnh mẽ trên phương tiện truyền thông đại chúng, thế nhưng, có thể nói thế nào để cam kết của ông tạo được niềm tin của người Việt Nam? Tại sao chúng tôi phải tin Lee & Man trong khi các doanh nghiệp khác có vốn đầu tư thậm chí còn hơn cả Lee & Man nhưng họ vẫn phản bội lại niềm tin mà người Việt dành cho họ? Và thực tế những gì đang diễn ra, tôi cảm nhận, hình như, thêm một lần nữa, người dân quê tôi lại bị phản bội?

- Bùi Lan Anh VTC14-

Phát hiện chảo Carbon khổng lồ có thể gây thảm họa môi trường chưa từng có trong lịch sử

Sử dụng thiết bị cảm biến địa chất lớn nhất thế giới để thăm dò vỏ Trái Đất, nhóm các nhà khoa học thuộc trường Đại học Royal Holloway London (Anh) đã bất ngờ phát hiện một lòng chảo chứa carbon nóng chảy khổng lồ, có kích thước bằng diện tích của Mexico, nằm ở độ sâu 350km bên dưới vùng phía tây nước Mỹ.

Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khoa học Trái Đất và Hành tinh (EPSL), chảo carbon nóng chảy đang ẩn mình dưới lớp quyển manti trên (Upper mantle) của vỏ Trái Đất này có kích thước là 1,8 triệu km2.

"Chảo carbon khổng lồ này là kết quả của việc một trong những mảng kiến tạo đại dương (nằm dưới Thái Bình Dương) đã bị đẩy tới vùng bên dưới phía tây nước Mỹ. Sự di chuyển này đã tạo điều kiện cho sự đốt cháy lớp vỏ quyển manti trên, tạo nên chảo carbon nóng chảy mà chúng ta vừa tìm thấy", Tiến sĩ Sash Hier-Majumder thuộc trường Royal Holloway, cho biết.

Sử dụng hệ thống mạng lưới gồm gần 600 cảm biến địa chất lớn nhỏ khác nhau, các nhà khoa học cho rằng, lớp manti trên của vỏ Trái Đất có thể chứa tới 100.000 tỷ tấn carbon nóng chảy.

Để dễ hình dung lượng carbon này lớn đến thế nào, chúng ta hãy cùng so sánh với con số tổng lượng khí thải CO2 trên toàn cầu mà Cơ quan Bảo vệ Môi trường (Mỹ) đưa ra năm 2011 là 10 tỷ tấn. Một sự so sánh quá khập khiễng!

Hiểm họa nào đang đe dọa sự sống còn của nhân loại?

Điều đáng sợ mà các nhà địa chất học đang vô cùng lo lắng chính là, lượng carbon khổng lồ sẽ này không nằm yên ở độ sâu hàng trăm km dưới mặt đất.

Giống như những dòng macma bị dồn nén ở áp suất cao, những dòng cacbon đặc nóng này có thể bùng phát lên khí quyển và gây hại đến con người rất lớn.

Được biết, chảo carbon nóng chảy khổng lồ này bao phủ cả vùng Công viên Quốc gia Yellowstone của Mỹ phía trên, nơi có một siêu núi lửa Yellowstone đang rình rập thức giấc và đe dọa sự sống của hành tinh. (Tính riêng mỗi ngày, siêu núi lửa Yellowstone phát thải ra khoảng 45.000 tấn CO2).

Các nhà khoa học nhận định, nếu như chảo carbon này phát ra ngoài khí quyển song song với sự thức giấc đáng sợ của siêu núi lửa Yellowstone thì lúc đó nhân loại và mọi sinh vật sống chẳng khác nào đang bị thảm họa kép đày đọa.

"Chỉ cần 1% khí CO2 trong bể chứa khổng lồ này được phát thải vào khí quyển, nó sẽ tương đương với việc chúng ta đốt 2,3 nghìn tỷ thùng dầu cùng một lúc!", các nhà nghiên cứu nhận định.

Tuy nhiên, tiến sĩ Sash Hier-Majumder cho biết: "Thời gian lưu trú của lượng carbon này trong quyển manti trên là khá lớn (khoảng gần 1 tỷ năm). Do đó, nó chưa phải là mối hiểm họa sớm xảy ra. Thêm vào đó, ở độ sâu gần 400km, sự nóng chảy của carbon không phải là vấn đề lớn của chúng ta."

Mặc dù vậy, phát hiện chảo carbon nóng chảy khổng lồ ngay bên dưới nước Mỹ này đặt ra một vấn đề lớn cho giới khoa học: Còn có bao nhiêu chảo carbon nóng chảy đang ẩn dưới bề mặt Trái Đất?

Và nếu các bể chứa carbon này phát thải ra không khí cùng một lúc thì chắc chắn sẽ gây nên thảm họa môi trường trên quy mô chiến tranh hạt nhân chưa từng có trong lịch sử.

- Rt, Dailymail -

Cắt bỏ khối u Formosa

Tôi không biết 20.000 nhà báo ở hơn 800 cơ quan báo chí truyền thông nghĩ gì khi hãng tin Reuters đưa tin về hành trình đi kiện Formosa nhưng không thể đến đích của người dân các xã Quỳnh, Sơn Hải và Quỳnh Thọ (Nghệ An). Chuyện xảy ra ngay trên quê hương mình, mất mát kia là của đất nước mình, đau đớn kia là của đồng bào mình... nhưng báo chí nước nhà gần như câm nín. Tôi thực sự thấy xấu hổ vì đến hôm qua vẫn nghĩ mình là nhà báo.

Hôm nay, trở lại câu chuyện Formosa không phải vì nỗi nhục nghề nghiệp, mà bởi vì tôi thấy là một công dân thì cần phải lên tiếng. Tôi biết, những bất ổn xã hội nảy sinh từ câu chuyện Formosa vẫn đang âm ỉ và thỉnh thoảng sẽ lại bùng lên. Tôi sợ rằng, nếu không chấm dứt xung đột lợi ích giữa một bộ phận nhân dân miền Trung và Formosa, thì một lúc nào đó cánh rừng sẽ cháy.

Theo Reuters, sự việc xảy ra vào ngày 14-2 có thể tóm tắt như sau:

Nhiều người dân ở Nghệ An dự kiến sẽ đi bộ suốt quãng đường dài 180km để đến toà án Kỳ Anh (Hà Tĩnh) nộp đơn kiện đòi Formosa bồi thường thiệt hại do đã gây ra vụ cá chết ở miền Trung vào đầu năm 2016. Tuy nhiên, hành trình ấy đã phải dừng lại khi mới xuất phát được 20km.

Quan điểm cá nhân, tôi cho rằng khi người dân còn lên tiếng nghĩa là họ còn có khát vọng được lắng nghe và kỳ vọng Chính phủ lắng nghe. Khi người dân còn nộp đơn kiện Formosa, nghĩa là họ còn đang cố giữ niềm tin vào công lý và pháp luật. Một Chính phủ văn minh sẽ biết lấy những điều đó làm động lực để kiến tạo và phát triển.

Tiếc thay, trên mạng xã hội, tôi thấy máu và nước mắt của nhân dân đã rơi xuống hành trình đi tìm công lý hôm qua.

Những giọt máu ấy sẽ không thể nào cứ thế phai nhạt giống như chất độc Formosa xả ra, biển miền Trung tự làm sạch. Những người bị đánh đập hôm qua sẽ không bao giờ bị lãng quên, dù báo chí truyền thông mải mê với những tin tức vô bổ, ru ngủ đám đông, lờ đi những vấn đề thiết thực với nhân dân, lảng tránh những vấn đề hệ trọng với quốc gia dân tộc. Tất cả những gì xảy ra vào những ngày này, lịch sử sẽ khắc ghi, nhân dân sẽ nhắc nhớ. Không ai bị lãng quên, không điều gì bị lãng quên.

Tôi không phủ nhận những nỗ lực của Chính phủ khi đã vạch trần được thủ phạm gây ra thảm hoạ môi trường biển miền Trung. Nhưng tôi buộc phải dùng từ thảm hoạ, bởi lương tâm không cho phép gọi đó là sự cố. Chính những người quản lý trong hệ thống công quyền khi trao đổi với tôi cũng gọi đó là thảm hoạ. Tôi cho rằng, Chính phủ cần nhìn nhận đúng mức độ nghiêm trọng của sự việc để sòng phẳng với nhân dân. Chỉ khi thừa nhận đó là một thảm hoạ môi trường thì Chính phủ mới ứng xử với nó như một thảm hoạ.

Tôi cũng không phủ nhận nỗ lực của Chính phủ khi khiến Formosa phải chi 500 triệu USD để bồi thường thiệt hại. Nhưng những thiệt hại mà nhân dân miền Trung đang phải chịu đựng thì những khoản bồi thường kia có bù đắp được hay không? Câu trả lời có trong những vết thương trên thịt da người khiếu kiện. Không một người dân nào lại xuống đường đi kiện nếu họ đang làm ăn yên ổn. Không người dân nào đổi cả máu của mình nếu như cuộc sinh tồn của họ không bị xâm hại.

Cá nhân tôi nhận thấy, riêng trong câu chuyện người dân kiện Formosa, Chính phủ vẫn chưa có hành động xích lại gần dân. Thay vào đó là bạo lực và bạo lực. Lẽ nào họ không biết rằng, dùng bạo lực để trấn áp không bao giờ là giải pháp để chấm dứt xung đột lợi ích giữa người dân với Formosa. Thậm chí, lạm dụng bạo lực sẽ khiến mâu thuẫn và bất ổn ngày càng gay gắt.

Người dân xuống đường đi kiện Formosa vì miếng cơm manh áo là hành động chính đáng. Tôi tin rằng, có nhiều người ủng hộ quyền khiếu kiện chính đáng ấy của người dân miền Trung. Nhân dân thức tỉnh và tiến bộ mới là số đông, lực lượng trấn áp chỉ là thiểu số. Tôi cũng tin rằng, chính những người trong lực lượng ấy cũng chẳng muốn xuống tay với đồng bào mình. Bởi suy cho cùng, họ đang sống bằng tiền thuế của dân và nhiệm vụ của họ là bảo vệ sự bình an của nhân dân, tạo điều kiện cho mọi người được thể hiện quyền công dân theo đúng quy định của pháp luật.

Nhà cầm quyền trấn áp bằng bạo lực sẽ có thể bị phản hồi bằng bạo lực tột cùng của sự căm phẫn. Đừng quên rằng, mỗi giọt máu của người dân rơi xuống, là hàng triệu trái tim người dân không cùng nhịp đập với người điều hành đất nước, là hàng triệu niềm tin hao mòn, là khoảng cách giữa người dân và Chính phủ lại càng xa nhau.

Đối thoại, lắng nghe và giải quyết mới là cách để dựng xây. Chính phủ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tôi tin họ khát khao là một Chính phủ kiến tạo, họ muốn xây dựng đất nước này. Vậy thì, tại sao không bắt đầu bằng việc dẹp đường cho người dân đi hết hành trình 180km của họ? Tại sao không để toà án Kỳ Anh thực thi trách nhiệm của một toà án nhân dân bằng việc tiếp nhận đơn kiện Formosa của người dân?

Căn nguyên của những bất ổn thỉnh thoảng lại bùng lên ở miền Trung hiện nay chính là sự tồn tại của Formosa. Người đã bị ung thư, để kéo dài sự sống thì nhất thiết phải cắt bỏ khối u. Tất nhiên, phải cắt bỏ khối u chứ không thể nào cắt bỏ khúc ruột.

Tôi sẽ nói tiếp về giải pháp chấm dứt hoạt động của Formosa trong bài viết sau. Hôm nay dài quá rồi, mà tôi thì còn mệt.

- Bạch Hoàn -

Hành trình công lý - Hay là sứ mệnh của chúng ta

Vậy là những lá đơn khởi kiện Formosa của người dân vùng biển Quỳnh Lưu đã không thể gửi được. Thay vì gửi được đơn, họ đã nhận được những màn dùi cui, đấm đá, đòn thù tàn bạo từ phía chính quyền của những người cộng sản. Máu, nước mắt, những giọt mồ hôi mặt chát đã tuôn xuống. Thật khó thể kìm nén nỗi xót xa, căm giận cho sự kiện đẫm máu ngày hôm qua. Hành trình công lý (Justice March) đã không thể đi đến cuối, và đã trở thành hành trình máu. Quãng đường 180km đã dừng lại con số 20.

Đêm trước ngày đi kiện, tôi đã ngồi với người hướng dẫn gần 1000 người dân khởi kiện là linh mục Nguyễn Đình Thục. Khi nghe tin tất cả những nhà xe được thuê chở dân đi kiện đều bị đến nhà doạ dẫm, ngăn chặn và không thể thực hiện được hợp đồng, cha Thục đã nghĩ đến chuyện phải đi bộ nếu người dân quyết tâm đi kiện. Và tôi đã kể cho cha Thục nghe về Hành trình muối (Salt March) của Gandhi năm 1930 khi chống lại đạo luật về muối cho người Ấn Độ, về Hành trình Selma của Martin Luther King năm 1965 đòi quyền tự do bầu cử cho người da đen Mỹ , về hành trình đòi đất đai năm 2005 của người dân bị mất đất ở Philippines. Tôi nghĩ rằng nếu cuộc hành trình diễn ra với sự ôn hoà, đẹp đẽ thì dẫu vẫn gặp nhiều khó khăn, nhưng chính quyền của những người cộng sản không có lý do để sử dụng bạo lực với những người dân đang thực hiện cái quyền tối thiểu nhất mà những chế độ cổ xưa nhất cũng phải công nhận, đó là quyền thưa kiện khi bị người khác gây thiệt hại cho mình. Nhưng tôi đã lầm.

Suốt cuộc hành trình diễn ra, tôi ngồi trên chiếc xe ô tô của cha Thục đi phía sau đoàn do một người khác lái. Cha Thục đã xuống đi cùng đám đông đi kiện. Vì sợ người dân đi không đúng luật, gây ách tắc giao thông, cha Thục đã phải cầm loa; lúc thì đi bộ, lúc thì đi xe máy để hướng dẫn đoàn đi. Theo quan sát của tôi, đoàn người đi hết sức ôn hoà, cố gắng hết mức để không gây tắc nghẽn giao thông. Điều làm tôi hết sức cảm động là cứ đi khoảng một vài km thì lại có một nhóm người dân đứng hai bên đường mang nước, bánh kẹo, đồ ăn ra tiếp sức cho đoàn. Những tấm lòng đó khiến đoàn người đi bộ trong giá lạnh, mưa phùn cảm thấy hết sức ấm lòng và vững tin vào việc làm của họ.

Vậy mà con đường đi lại trở thành một cuộc chuyến đi đầy máu và nước mắt. Buổi chiều sau khi nghỉ trưa, tôi ngồi cạnh cha Nguyễn Đình Thục bên hông nhà thờ Yên Lý nơi đoàn người dừng lại nghỉ tạm. Tôi đưa cho cha đọc bài viết của Luật sư Lê Công Định về hành trình đi kiện hôm nay. Luật sư Định cũng nói về hành trình muối của Gandhi và so sánh Gandhi với cha Thục. Cha cười và nói: "Như thế, cha bất đắc dĩ trở thành người nổi tiếng rồi!". Tôi bảo cha: "Có lẽ đó là sứ mệnh của cha rồi". Cha nói với tôi: " Chắc rằng mỗi người sinh ra đều có sứ mệnh của mình".

Và lớn hơn, dân tộc nào cũng như thế. Dân tộc nào sinh ra đều có sứ mệnh của nào đó. Và quan trọng, họ phải thực hiện sứ mệnh của mình. Lịch sử đất nước này là một dân tộc nhỏ bé bên cạnh một dân tộc đông đúc, thường xuyên muốn thôn tính mình. Những thế hệ cha ông đã làm xong sứ mệnh của họ. Sứ mệnh của chúng ta bây giờ là phải chịu đựng một chế độ cầm quyền dung dưỡng đầy tội ác, bất công và tàn bạo. Một nhóm người đứng đầu quốc gia luôn đặt lợi ích của cá nhân, của đảng phái của họ hơn lợi ích của đất nước, của người dân. Vì tình anh em của họ, họ sẵn sàng bỏ đi những sinh mạng của ngư dân ngày đêm bám biển đảo quê hương. Vì 16 chữ vàng, họ đục bỏ khỏi sách giáo khoa cuộc xâm lăng của giặc làm 6 vạn sinh mạng đồng bào mình nằm xuống. Vì lợi ích, họ đã để mấy trăm ngàn ngư dân chết mòn trong một vùng biển chết, và của cả thế hệ tương lai.

Và có lẽ, đó là sứ mệnh của chúng ta. Thực hiện sứ mệnh đó hay không, là lựa chọn của dân tộc này; hoặc là lụi tàn như loài cỏ dại.

FB Trịnh Anh Tuấn.

Băn khoăn chất lượng hải sản - Phần II

Trở lại " Kỳ Anh " - Phần I

Khi bắc cực không còn băng

Hôm nay mình xem được một bộ ảnh có tên "No snow, no ice" của nhiếp ảnh gia Patty Waymire ở đảo Barter, một hòn đảo nằm ở phía bắc Alaska. Hòn đảo nhỏ này đã từng là nơi buôn bán và cũng là nơi cư ngụ của một ngôi làng nhỏ săn bắt cá voi từ trước năm 1900. Trong suốt khoảng thời gian đó, những chú gấu bắc cực đã thống trị vùng đất băng giá này, chúng săn mồi, sinh sôi nảy nở, nuôi dạy con cái và sinh sống ở nơi đây. Thế nhưng, vào tháng 10 năm 2016 vừa qua, khi nhiếp ảnh gia Waymire đến thăm hòn đảo này, thay vì được bao phủ bởi băng tuyết như vốn dĩ phải vậy, thì hòn đảo chỉ trơ ra đất cằn cỗi.

Những bức ảnh chụp gấu bắc cực đang phải đối mặt với biến đổi khí hậu đã giúp nhiếp ảnh gia được giải thưởng của năm từ National Geographic, trong danh mục "Những vấn nạn môi trường". Các bạn có thể xem những bức ảnh trong album này tại đây: http://www.pattywaymire.com/Polar-Bears-of-Alaska/

Năm 2016 vừa qua là năm nóng nhất trong kỷ lục từ trước đến nay mà các nhà khoa học đo lường được ở Bắc Cực (http://arctic.noaa.gov/Report-Card). Nhiệt độ trong không khí cao hơn 2 độ so với thời điểm lịch sử "nóng nhất" vào khoảng năm 1981 - 2010, khoảng thời gian xảy ra sự kiện El Nino. Kể từ năm 1900, nhiệt độ ở Bắc Cực đã tăng trung bình khoảng 3.5'C, và điều này có nghĩa là nhiệt độ ở Bắc Cực đang tăng nhanh gấp đôi so với sự tăng nhiệt độ toàn cầu.

Năm 2016 cũng được đánh dấu là năm mà băng ở Bắc Cực có trạng thái mỏng nhất, và những tảng băng ở Greenland cũng tan sớm hơn so với thường lệ.

Biến đổi khí hậu (Climate change) thường bị hiểu nhầm nó chỉ đơn giản là sự nóng lên toàn cầu (global warming). Nhưng thực ra không phải thế. Sự nóng lên của trái đất chỉ là một hiện tượng của sự biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu mang lại sự bất ổn của thời tiết, khi thì cực nóng, khi thì cực lạnh, nơi thì hạn hán kéo dài, nơi thì lụt lội triền miên...và hậu quả của nó chính là sự xâm lấn của nước mặn, băng tan, nước biển dâng cao, sự sinh sôi nảy nở của những loài côn trùng như ruồi muỗi, mang lại dịch bệnh cho con người và động vật..v.v..

Dạo gần đây tớ thấy nhiều bạn trẻ chia sẻ những bài viết của một cá nhân người Việt nhận xét về chính trị nước Mỹ, và đưa ra những thông tin Không - Phải - Thông - Tin - Khoa - Học để làm luận chứng cho việc....đảng dân chủ Mỹ bịa đặt ra việc thay đổi khí hậu để ăn tiền thuế của dân. Tớ muốn nói lại với các bạn - những bạn trẻ - đọc - gì - cũng - tin rằng, khi các bạn đọc một thông tin, bất cứ đó là tin gì, hãy suy nghĩ đến tính xác thực của nó.

Biến đổi khí hậu hay sự nóng lên toàn cầu là có thật hay không? Hãy nhìn xung quanh mình, chỉ cần nhìn ở riêng Việt Nam này thôi, bạn thấy thời tiết như thế nào? Đã bao nhiêu năm rồi chúng ta có thể mặc áo phông vào ngày tết ở Hà Nội và các tỉnh miền Bắc? Bạn có xem tin trên tv về việc nước mặn xâm lấn ở nhiều khu vực đồng bằng sông Cửu Long không? Bạn có thấy thông tin trên tv về việc băng vỡ và tan ở Bắc cực không? Chỉ những thông tin đơn giản mà chính bản thân bạn cũng có thể cảm - và nhận ấy thôi, rồi hãy thử tìm tòi đọc hiểu trên google, tìm những thông tin về biến đổi khí hậu từ những trang thông tin khoa học chính thống (NASA: http://climate.nasa.gov/evidence/) và đọc - hiểu - tự bổ sung kiến thức cho chính bản thân mình.

Sự sinh tồn của chúng ta và các sự sống khác trên trái đất hiện nay đang phụ thuộc vào con người chúng ta. Vì vậy đừng để bị dắt mũi như những con cừu non ngu ngốc trước những thông tin giả dối trên mạng xã hội.

- Trang Nguyen -