Hai năm sau câu chuyện 6.700 cây xanh, nỗi ám ảnh của nó vẫn treo lơ lửng trên bầu trời mùa hạ 40 độ của thủ đô Hà Nội.

Rác thải gây ô nhiễm nguồn nước sông Sài Thị (thuộc hệ thống sông Bắc Hưng Hải) tại xã Thuần Hưng (Khoái Châu, Hưng Yên).


Theo bạn đọc phản ánh, trong thời gian gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường nước mặt thuộc hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải, đoạn qua địa phận tỉnh Hưng Yên ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến sản xuất nông nghiệp và đời sống nhân dân.

Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng cần sớm tìm rõ nguyên nhân gây ô nhiễm, đồng thời xử lý nghiêm đối với các cơ sở sản xuất, nhà máy xả thải.

Hệ thống sông Bắc Hưng Hải (BHH) được xây dựng từ năm 1958, có tổng chiều dài hệ thống sông chính khoảng 232 km và hơn 2.000 km kênh nhánh các loại, chủ yếu ở các tỉnh Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh. Nguồn nước cấp cho hệ thống BHH lấy từ sông Hồng qua cống Xuân Quan, thuộc huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, phục vụ tưới, tiêu cho khoảng 110 nghìn ha đất canh tác lúa, hoa màu, cây công nghiệp; cung cấp nước cho chăn nuôi, thủy sản và nước sinh hoạt cho nhân dân trong khu vực. Hệ thống sông BHH thuộc địa phận tỉnh Hưng Yên có sông chính và các phụ lưu với tổng chiều dài hơn 100 km, cung cấp nước cho khoảng 50.000 ha đất canh tác và đầm hồ nuôi trồng thủy sản.

Hệ thống BHH được xây dựng với mục đích chính là cung cấp nước tưới, tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp; nhưng trong quá trình phát triển đô thị hóa và công nghiệp hóa, hiện nay hệ thống sông BHH phải đảm nhận thêm chức năng tiếp nhận nước thải dân sinh, nước thải từ các đơn vị sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, các bệnh viện, làng nghề, cơ sở chăn nuôi, thậm chí cả rác thải… với lưu lượng ngày càng lớn.

Ở tỉnh Hưng Yên, tổng lượng nước thải phát sinh trên địa bàn đang xả thải vào môi trường khoảng 134.401 m3/ngày đêm, chủ yếu xả thải vào sông BHH và các sông nhánh; trong đó, nước thải của các khu, cụm công nghiệp và các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ chiếm 28%; nước thải của các cơ sở y tế chiếm 2%; nước thải của khu dân cư, các làng nghề, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhỏ lẻ, cơ sở chăn nuôi chiếm 70%. Phần lớn lượng nước thải chưa qua xử lý hoặc có qua xử lý cũng chưa đạt tiêu chuẩn.

Ngoài ra, tại đầu nguồn sông BHH phải tiếp nhận lượng nước bị ô nhiễm có nguồn gốc từ nước thải công nghiệp, dịch vụ, làng nghề, dân sinh dọc lưu vực sông Cầu Bây chạy qua quận Long Biên và huyện Gia Lâm (Hà Nội) qua cống Xuân Thụy. Ðây cũng là nguyên nhân làm nguồn nước sông BHH ngày càng bị ô nhiễm trầm trọng. Nước sông Cầu Bây mầu đen, sủi bọt trắng thường xuyên xả vào sông BHH, với tần suất ngày một tăng lên; mỗi tuần từ hai đến ba lần, mỗi lần kéo dài một đến hai ngày.

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hưng Yên Trần Ðăng Anh cho biết, nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng nêu trên do hệ thống sông BHH phải tiếp nhận nhiều nguồn nước thải với lưu lượng ngày càng lớn, dẫn đến quá tải; nhất là nước thải chưa được xử lý hoặc đã xử lý nhưng chưa đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về môi trường. Hệ thống sông BHH thường xuyên đóng để trữ nước nên tình trạng nước ứ đọng, không lưu thông, chủ yếu vào mùa khô cũng góp phần gây ô nhiễm. Việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường chưa được nghiêm, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các tỉnh, thành phố trong việc quản lý, xử lý nguồn nước xả thải gây ô nhiễm…

Trước tình trạng này, tỉnh Hưng Yên đã đưa ra giải pháp ngăn chặn, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường trên hệ thống sông BHH như quy định các khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung phải có hệ thống thu gom, xử lý nước thải đạt giá trị giới hạn quy định tại cột A (đạt chuẩn A) của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường. Triển khai mô hình phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt hữu cơ tại hộ gia đình. Lắp đặt hệ thống nhận dữ liệu quan trắc tự động, thiết bị giám sát lấy mẫu tự động nước thải sau xử lý của các đơn vị có lưu lượng nước thải, khí thải lớn, tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định bảo vệ môi trường, xử lý các hành vi gây ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường hiệu quả chưa cao; nhất là việc ngăn chặn nguồn nước ô nhiễm từ sông Cầu Bây chảy vào hệ thống sông BHH. Do vậy, để giải quyết khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường nước sông BHH cần có sự vào cuộc và phối hợp của các bộ, ngành, địa phương cải tạo, nâng cấp toàn hệ thống sông BHH, bảo đảm sông BHH ngoài chức năng tưới, tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp hiện nay có thêm chức năng tiêu thoát nước thải cho công nghiệp, dân sinh trong tình hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của khu vực phát triển nhanh.

Xây dựng mạng lưới quan trắc tự động đánh giá chất lượng nước tưới tiêu trên hệ thống sông BHH gửi kết quả cho các tỉnh, thành phố có hệ thống sông BHH để cảnh báo người dân, các tổ chức, cá nhân có hoạt động liên quan có biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng.

Kiểm tra, đánh giá và xác định nguyên nhân làm nước sông Cầu Bây bị ô nhiễm; tăng cường thanh tra, kiểm tra theo thẩm quyền việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhất là các cơ sở có phát sinh nước thải lớn xả thải vào hệ thống sông Cầu Bây. Sớm đầu tư, xây dựng đưa vào vận hành những công trình xử lý nước thải đô thị trên địa bàn quận Long Biên theo kế hoạch của UBND thành phố Hà Nội về việc phát triển hệ thống thu gom và xử lý nước thải đô thị TP Hà Nội giai đoạn đến năm 2020.

Các cơ quan quản lý thường xuyên trao đổi, chia sẻ thông tin về thực trạng các nguồn xả nước thải vào sông và chất lượng nước sông, các biện pháp đã và đang thực hiện nhằm khắc phục tình trạng nước sông bị ô nhiễm…


"Hệ thống sông Bắc Hưng Hải trên địa bàn tỉnh Hưng Yên có chín dòng sông, kênh (chiếm 25% tổng số sông, kênh điều tra, khảo sát trên địa bàn tỉnh Hưng Yên) bị ô nhiễm rất nghiêm trọng; 12 dòng sông, kênh ô nhiễm nghiêm trọng; 15 dòng sông, kênh ô nhiễm trung bình. Năm 2015 và 2016, khi lấy 165 mẫu nước mặt, phân tích 19 chỉ tiêu về môi trường, kết quả cho thấy 100% mẫu nước mặt có chỉ tiêu phân tích vượt quy chuẩn kỹ thuật; trong đó, có nhiều chỉ tiêu vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường từ vài lần đến hàng chục lần...".
(Nguồn: Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hưng Yên)

"Nguồn nước sông Bắc Hưng Hải bị ô nhiễm nghiêm trọng không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân. Chúng tôi cho rằng, nguyên nhân chính là do một số nhà máy trên địa bàn xả thải. Ðề nghị các cơ quan chức năng xử lý nghiêm các doanh nghiệp cố tình vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường...".

VŨ THỊ TÌNH
(Xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên)



- PHẠM HÀ-

(GDVN) - Chỉ trong 1 ngày, 06 quyết định có số liên tiếp nhau được cấp dưới ký để chuyển hàng ngàn mét vuông đất rừng sang đất ở cho nhà ông Giám đốc Sở Tài nguyên.

Ngày 20/7/2015, ông Nguyễn Yên Hiền, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Yên Bái đã “vung bút” ký liên tiếp 06 quyết định chuyển đổi hơn 13 ngàn mét vuông đất rừng sản xuất, đất trồng cây lâu năm, đất nuôi trồng thủy sản sang… "đất ở" cho gia đình ông Phạm Sỹ Quý, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái.

Đó là các Quyết định số 2356, 2357, 2358, 2359, 2360 và 2361, tổng diện tích của 06 quyết định “siêu tốc” này là 13 ngàn 272 mét vuông đất rừng, đất trồng cây lâu năm, đất thủy sản "biến" thành đất ở.

Đến ngày 02/6/2016, lại chính ông Nguyễn Yên Hiền ký tiếp Quyết định số 1639/QĐ-UBND để chuyển đổi 308 mét vuông cho gia đình ông Quý.

Thảm họa quốc gia về ô nhiễm môi trường đã hiển hiện qua sự kiện cá chết hàng loạt ở các tỉnh ven biển miền Trung. Giới khoa học cho rằng đây là hậu quả của nhiều thập niên phát triển kinh tế bằng mọi giá và xem nhẹ việc hủy hoại môi trường.


Che chắn và trấn áp tiếng dân

Trong khi những xí nghiệp lỗi thời ô nhiễm cao như khoáng sản, luyện kim, điện than, hóa chất, bị kiểm soát chặt chẽ và tẩy chay khắp thế giới, Việt Nam lại hoan hỉ chào đón họ, cho họ chốn vạn đại dung thân 50 đến 70 năm. Khi tai họa đổ ra, dân chúng tố cáo các vi phạm của họ, chính quyền lại che chắn cho họ và trấn áp tiếng dân. Chính sách phát triển hiện nay là đầu tư và đầu tư bất chấp tác động nặng nề và lâu dài trên môi sinh con cháu phải gánh chịu.

Nhà máy luyện thép Hưng Nhiệp của công ty Formosa là một dự án đại quy mô trên thế giới, với công suất khởi đầu 7,5 triệu tấn/năm và số vốn 15 tỉ USD, tự nó xếp hàng thứ 18 nếu so sánh về khả năng sản xuất thép của các quốc gia trtên thế giớị. Khi xây dựng họ đã xả nước thải ô nhiễm ra biển Hà Tĩnh gây ra thảm trạng cá chết trải rộng 200 km duyên hải Trung Việt một năm trước đây. Công Ty Formosa đã nhận lỗi và thoả thuận với chính quyền Việt Nam bồi thường 500 triệu USD dù giới chuyên gia thẩm định thiệt hại có thể cao hơn cả trăm lần.

Cho đến nay, môi sinh biển vẫn chưa hồi phục, hải sản chưa an toàn và đơn tố cáo và khiếu nại của dân không được xét xử. Chính quyền gần đây đã nhìn nhận phải 50 năm hay lâu hơn biển mới hy vọng được phục hồi và đã kiểm tra Formosa buộc họ khắc phục mọi lỗi lầm trước khi cho hoạt động. Vừa qua chính quyền tuyên bố Formosa đã khắc phục 52 trong 53 vi phạm, dù chưa hoàn chỉnh vẫn cho phép Formosa đi vào hoạt động.

Lỗi thứ 53 là Formosa là một vi phạm cố ý có tính hình sự, vì đã âm thầm tráo đổi kỹ thuật của lò dập cốc (có mục đích dập lửa và làm nguội) thay vì dùng khí trơ khô lại đổi thành nước ướt để tăng lợi nhuận. Đó là một hành vi gian lận mờ ám vì ô nhiễm từ kỹ thuật ướt xả ra cao hơn kỹ thuật khô hai đến ba lần và sản lượng thép làm ra được lại kém đi mất 20%. Ô nhiễm giúp Formosa tăng lợi nhuận nhưng dân cư phải trả giá bằng sức khoẻ, giảm tuổi thọ và sống trong môi sinh suy thoái không thể vãn hồi.
Không ý thức trách nhiệm



Hiện trường nơi xảy ra vụ nổ ở lò cao số 1 của Công ty Formosa. Courtesy NLĐ

Sau thảm trạng môi sinh biển năm ngoái, dân cư mong đợi chính quyền và Formosa rà soát lại toàn bộ quy trình và thiết kế nhà máy để bảo đảm không cho ô nhiễm nhà máy khuếch tán ra ngoài mất kiểm soát trong mọi tình huống. Nhưng cả Formosa và chính quyền đã không có khả năng, trình độ chuyên môn và ý thức trách nhiệm để tiên liệu và đối phó với nhà máy đầy ô nhiễm bất kham này. Chỉ một ngày sau khi long trọng cho nhà máy bắt đầu hoạt động đã xảy ra một vụ cháy và tiếng nổ vang xa ba km vẫn còn nghe thấy.

Việc không dừng ở đó, vì chính quyền điều tra và kết luận rằng thiết bị lọc bụi tại lò vôi bị vỡ gây ra, và nổ lò vôi là bình thường. Giải thích này hoàn toàn phi cơ sở khoa học và mang dấp dáng một màn the che chắn thiếu trình độ.

Hình trên cho là nơi gây nổ cháy nhưng không có một chút vết tích khói bụi cháy bám vào. Vôi không phải là chất cháy được, bụi vôi không có trong danh sách bụi có khả năng cháy. Hình ảnh bụi khói bốc lên nghi ngút trong ánh lửa bao cả nhà máy là chứng cớ phản ứng cháy của nhiên liệu có nhiệt lượng cao. Như thế, lò vôi không chỉ chứa vôi phải chứa nhiên liệu; nhiên liệu trộn vào có thể chỉ vì tắc trách của nhân công, hay do hệ thống lọc bụi vôi hút cả bụi than nơi khác trộn lẫn vào, do thiết kế hay nhà thầu thực hiện sai lầm.

Giả thuyết nổ cháy do vôi là phản khoa học phải bác bỏ, giả thuyết do bụi than có khả năng tin cậy cao nhất vì quy trình lò luyện cốc cần cả vôi và than tại nhà máy. Thực vậy, than đá là chất dễ bắt cháy, bụi than nhỏ sẽ có nhiều diện tích mặt tiếp xúc với oxy nên bụi than có nguy cơ nổ cháy rất cao. Nếu bụi than bị hút chung vào hệ thống lọc bụi vôi khi nồng độ than đủ 60g/m3 và chạm phải nguồn lửa (Ignition sources) chạm mặt có nhiệt độ ở 540 C là đủ điều kiện để nổ.

Giả thuyết tin cậy thứ hai là khi hệ thống cung cấp điện trong nhà máy không được thiết kế bằng những thiết bị an toàn chế tạo chỉ để dùng trong khu vực có nguy cơ nổ cháy (classified electrical devices), những nơi có bụi than hay khí đốt cháy (flammable gas) nếu dùng thiết bị điện loại thường sẽ "spark" phát lửa và gây ra cháy nổ.

Những vấn đề môi sinh từ Formosa có thể khắc phục không? Không vì vài lý do sau:

1.Không thể khắc phục vì đầu tư vào dự án này không còn hiệu quả kinh tế. Hiện nay thị trường thép thế giới chỉ tiêu thụ được nửa công suất các nhà máy thép đang hoạt động. Không chủ đầu tư nào lại bỏ thêm hàng trăm triệu vốn bảo vệ môi sinh để phải gánh lỗ hơn lên.

2.Không thể khắc phục vì trình độ văn hoá chuyên môn và kinh nghiệm của Formosa và chính quyền không đủ khả năng để tiên liệu và giải quyết tận gốc các sự cố kỹ thuật phức tạp.

3.Không thể khắc phục vì hệ thống tư pháp không độc lập nên không áp chế được chính quyền và xí nghiệp. Chính vì thế thương lượng với chính quyền là đáp án nhanh chóng, dễ dàng và ít tốn kém nhất cho xí nghiệp như món tiền 500 triệu năm ngoái.

4.Không thể khắc phục khi Việt Nam vẫn tin vào 16 chữ vàng.

Khách không bỏ rác nhà mình nếu mình không mời họ mang vào, cả nước đều biết rõ nếu khắc phục được bốn nguyên nhân trên, đất nước sẽ được trở về lộ trình bền vững, chính quyền sẽ được lòng 90 triệu dân và đầu tư bền sạch sẽ đổ vào.

- Phạm Phan Long- RFA

Green Trees nhận định đây là một bài viết quá thâm thúy:

Sơn Trà không chỉ là “lá phổi xanh” mà còn phải là “cái dạ dày” để nuôi cơ thể. Hủy hoại Sơn Trà là một tội ác nhưng không đánh thức Sơn Trà thì phải chăng, cũng là tội lỗi?

Tại buổi hội thảo về ô nhiễm không khí được tổ chức vào tối 5-6, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng, ô nhiễm không khí tại Thủ đô Hà Nội đã ở mức báo động. Bên cạnh nhiều nguồn khí thải Thủ đô còn phải chịu tác động tiêu cực của khoảng 20 nhà máy nhiệt điện than ở phía Bắc.

Bà Nguyễn Thị Khanh – Giám đốc Trung tâm sáng tạo xanh (GreenID) cho biết, ô nhiễm không khí ở Hà Nội ngày càng gia tăng, đặc biệt vào giờ cao điểm. Chỉ trong năm 2016, Hà Nội đã có 8 đợt ô nhiễm không khí nghiêm trọng.

Các chỉ số bụi PM10 và PM2,5 đều vượt ngưỡng trung bình năm. Tại trạm quan trắc không khí đặt tại Đại sứ quán Mỹ (Láng Hạ - Hà Nội), chỉ số chất lượng không khí (AQI) và chỉ số bụi PM2,5 đều ở mức rất cao. Trong quý 1-2017, chỉ số bụi PM2,5 là 54,6 µg/m3, số ngày vượt quá quy chuẩn Việt Nam là 37 ngày (nếu so với WHO là 78 ngày).

Lí giải về nguồn gây ô nhiễm, GS Nghiêm Trung Dũng (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, với một đô thị lớn như Hà Nội, khí thải từ giao thông phải được chú trọng hàng đầu, bên cạnh các yếu tố khác như hoạt động sản xuất công nghiệp, xây dựng, đốt rơm rạ...

Cùng với quá trình đô thị hoá, lượng phương tiện cá nhân tăng lên rất nhanh, tạo ra lượng lớn khí thải. Điều này lí giải vì sao trong giờ cao điểm, nồng độ ô nhiễm lại tăng cao đột biến. Hiện Hà Nội có gần 6 triệu xe máy, trong đó 2,5 triệu xe đã hết hạn sử dụng từ năm 2000. Những chiếc xe máy này hàng ngày vẫn xả khí thải ra môi trường gây ô nhiễm nghiêm trọng.


                         Mức độ ô nhiễm không khí ở Hà Nội cao gấp đôi TP Hồ Chí Minh
Bên cạnh các nguồn gây ô nhiễm nội tại, GS Dũng cũng lưu ý tới các nguồn xa, di chuyển về Hà Nội theo hướng gió. “Vào mùa đông, theo gió mùa đông bắc, bụi từ phía Bắc có thể di chuyển xuống Thủ đô làm gia tăng nồng độ ô nhiễm. Chưa kể, ở phía Bắc có tới gần 20 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động. Phần lớn các nhà máy này mới chỉ có thiết bị xử lí bụi, một số có khả năng xử lí SO2, chưa có nhà máy nào có thiết bị xử lí NOx" – GS Dũng nói thêm.

Đồng quan điểm, bà Khanh cho rằng, các nhà máy nhiệt điện than cũng góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí ở Hà Nội. Mặc dù quy mô dân số, số lượng phương tiện giao thông của Thủ đô ít hơn TP Hồ Chí Minh nhưng ô nhiễm không khí tại đây lại cao gấp đôi.

"Dù các nhà máy nhiệt điện cách xa Hà Nội xong bụi mịn PM2,5 có khả năng phát tán rất xa. Theo World Bank, 60% nguồn gây ô nhiễm của New Delhi (Ấn Độ) đến từ bên ngoài. Hà Nội cũng không ngoại lệ. Chúng ta cần hành động khẩn cấp để giảm phát thải từ nhiệt điện than, hướng tới sử dụng năng lượng tái tạo" – bà Khanh nói.

Khu vực xảy ra cháy rừng chính là địa điểm từng nằm trong quy hoạch xây dựng công viên nghĩa trang của Vĩnh Phúc đang gây xôn xao dư luận.

TTO - Theo dự báo, nhiệt độ Hà Nội lên đến 41 độ C. Và nhiệt độ thực tế tại Hà Nội vào giữa trưa 3-6, đã lên trên 40 độ C. Nhiệt độ mặt đường lên gần 60 độ C
Theo ghi nhận, do nhiệt độ ngoài trời quá nóng nên hầu hết mọi người đều hạn chế ra đường và chọn cho mình những nơi bóng mát hay trong nhà để tránh nắng nóng

Chúng tôi thử dùng một chiếc nhiệt kế để đo nhiệt độ ngoài trời và kết quả đo được tại đường Nguyễn Trãi, Thanh Xuân lúc 12g30 khoảng 42 độ C và nhiệt độ mặt đường lên gần 60 độ C.
Nắng nóng cộng thêm trời không một gợn mây khiến thời tiết Hà Nội hôm nay càng gay gắt hơn.
Mặt đường các tuyến phố đều có cảm giác như bốc hơi, bỏng rát, ai đi đường đều phải căng mình với cái gió khô nóng từ mắt đường táp vào mặt.
Nhiều người lao động tại tuyến đường Nguyễn Xiển đã phải xuống hầm đi bộ để nằm nghỉ để tránh nắng.
Họ cho hay nhiều ngày nay do thời tiết tại Hà Nội nắng nóng nên họ đã phải tranh thủ xuống đây để chợp mắt trước giờ làm chiều.


Người lao động nằm la liệt dưới một số đường hầm đi bộ - Ảnh: NAM TRẦN


Một người đàn ông cởi trần nằm ngủ dưới hầm đi bộ trên đường Nguyễn Xiển, Thanh Trì - Ảnh: NAM TRẦN


Bất kể chỗ nào bóng mát cũng có thể làm chỗ nghỉ tạm- Ảnh: NAM TRẦN


Các quán nước ven đường đông khách giải nhiệt - Ảnh: NAM TRẦN


Một nhân viên của một hiệu sách trên đường Xuân Thủy, Cầu Giấy kéo tấm rèm để tránh nắng khi mặt trời chuyển hướng - Ảnh: NAM TRẦN


Nắng nóng cộng thêm trời không một bóng mây nào càng khiến thời tiết gay gắt hơn, các tuyến đường mọi người đều hạn chế ra ngoài - Ảnh: NAM TRẦN 

Một lãnh đạo địa phương cho hay sau khi nhận thông tin đã có mặt tại hiện trường vụ nổ để kiểm tra, xác minh. Vụ nổ xảy ra trong quá trình vận hành lò cao số 1, có thể từ thiết bị hun khói của lò vôi và không gây ảnh hướng lớn đến dây chuyền vận hành lò cao.

Trước đó, ngày 29/5 FHS thực hiện đốt lửa khởi động lò cao sau báo cáo đã khắc phục được 52/53 sự cố. Đến nửa đêm, khu vực xảy ra vụ nổ vẫn xuất hiện những bụi khói cao và nhiều tiếng nổ nhỏ.

Chưa có thông tin về thiệt hại do vụ nổ.

Zing

Sau đúng 11 tháng (29.6.2016), bộ sậu HĐQT Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FMS) cúi đầu xin lỗi nhân dân Việt Nam; thừa nhận là thủ phạm gây ra thảm họa môi trường tại 4 tỉnh miền Trung và sau đó cùng chính phủ Việt Nam tự thỏa thuận đưa ra mức bồi thường 500 triệu USD để khắc phục hậu quả và cải tạo môi trường.

Vào 22:00 tối nay đến 6:00 sáng mai 30.6, FMS sẽ bắt đầu tiến hành đổi khí tại khu vực tháp đốt xả khí lò cao. Nhằm đảm bảo an toàn và tránh sự cố khi lò cao thử máy tiến hành rót thép lỏng; chiều nay tất cả nhân viên trong công ty đã được thông báo phong tỏa một số khu vực – bắt đầu từ 29.5 đến 30.8.2017.

Trước đó, Công an Hà Tĩnh và Bộ đội Biên phòng tỉnh đã làm việc với lãnh đạo FHS để đảm bảo an ninh trật tự trước và sau khi tiến hành thử nghệm!

Dọc bờ biển miền Trung, nhiều nơi ngư dân vẫn còn phơi lưới. Tại Quảng Bình, có làng nhất định không chịu nhận đền bù, chỉ muốn biển sạch để ra khơi. Ngay Hà Tĩnh, nhiều người không còn ăn cá; các dịch vụ đi theo du lịch cũng ế ẩm...vv…hàng trăm nghìn hộ dân mất nguồn sinh kế đã phải bổ sung vô đội quân làm thuê tỏa đi tứ xứ…Chính quyền lúng túng trong các phản ứng của người dân, tăng cường đàn áp, bắt bớ…vv… Một năm, cái xương FMS vẫn nằm hóc ngay cổ Việt Nam!
- Như vậy, FMS chính thức vận hành thử nghiệm lò cao số 1 bất chấp mọi phản đối đòi cuốn xéo!

- Lê Nguyễn Hương Trà -

Khu vực có cá, nghêu, sò… chết đã lan rộng khắp vùng bờ biển vịnh Hà Tiên, với chiều dài hơn 30 km.

Tình trạng hải sản chết hàng loạt đã lan từ phường Tô Châu (thị xã Hà Tiên) đến xã Bình An (huyện Kiên Lương), ông Nguyễn Văn Tâm - giám đốc Sở Nông nghiệp tỉnh Kiên Giang - xác nhận sáng 11-5.

Đi dọc theo quốc lộ 80 ven biển từ sáng sớm, khi thủy triều chưa lên, phóng viên Tuổi Trẻ ghi nhận bãi biển la liệt xác nghêu trắng xóa. Những sạp hàng thường ngày buôn bán hải sản dọc theo quốc lộ 80 hiện đã giảm hẳn. Nhiều sạp hàng bỏ trống.

Anh Phan Văn Đắc, đang nuôi 15ha nghêu tại xã Dương Hòa, huyện Kiên Lương, rầu rĩ dùng cào gom xác nghêu đổ thành từng đống. “Con nghêu thường sống dưới mặt đất cách 5-10 phân, nó ngoi lên nghĩa là đã chết”, anh Đắc giải thích.

Những con nghêu được bới lên từ dưới mặt đất đã thối rữa, mùi tanh xộc lên khắp cả bãi biển. Anh Đắc cùng vợ và hai người làm mướn phải gom xác nghêu khi nước còn chưa lên để tránh ô nhiễm cho cả vùng nuôi.

Những con nghêu giống mới to bằng đầu đũa anh Đắc vừa thả cách đây hai tháng cũng chung số phận. Cầm trên tay bao nghêu chết hơn 10kg, anh Đắc than: “Tôi mới thả hơn 4 tấn, hết 1,6 tỉ đồng. Lúc mua 500 con/kg. Thường khoảng 60con/kg là bắt đầu thu hoạch. Giờ chưa kịp lớn đã chết”.

Không chỉ nghêu, xác cá cũng dạt vào bờ, chủ yếu là các loại cá nhỏ.

Anh Chung Sỹ, nuôi 4 lồng với 1.200 con cá bống mú, 500 con cá bóp ở ấp Hòn Heo, xã Dương Hòa, chỉ mặt biển nói: “Bình thường màu nước biển không như vậy đâu, trong xanh lắm. Cả tuần nay mới bắt đầu đổi màu xanh đục, có pha vàng nhạt kiểu lạ như thế này”.
Các lồng cá của anh Sỹ nuôi ngoài biển, cách bờ hơn 2km, đã bị chết phân nửa trong hai ngày 8 - 9-5. “Số còn lại đang có dấu hiệu bỏ ăn”, anh Sỹ nói thêm.

Anh Chung Văn Điểm, nhà sát bờ biển ấp Hòn Heo, cũng nói: “Ở đây từ nhỏ đến giờ, chưa bao giờ thấy màu nước biển lạ như vậy. Khu vực này trước đây cá vẫn nhiều, sau đợt cá chết mấy ngày giờ không còn thấy bóng con cá nào”.

Ông Đặng Trung Tín - chủ tịch UBND xã Thuận Yên, thị xã Hà Tiên, cho biết hơn một nửa hộ dân xã ông sống dựa vào việc nuôi trồng thủy sản. Khi xảy ra sự cố, xã đã khuyến cáo người dân hạn chế lấy nước vào ao, vuông để nuôi trồng thủy sản. Đồng thời yêu cầu người dân không tiêu thụ, buôn bán số lượng hải sản đã chết.

Ông Lý Thái Hưng - trưởng Phòng kinh tế thị xã Hà Tiên - thì cho biết chưa phát hiện tình trạng thủy sản bị ảnh hưởng tại các khu vực du lịch của thị xã.

“Tuy nhiên, thị xã cũng đã khuyến cáo các sạp bán thủy hải sản không bán nghêu để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng”, ông Hưng nói thêm.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Vũ Hồng - chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang - cho biết đã cử các cơ quan chuyên môn xuống nắm tình hình, cũng như chỉ đạo Sở Tài nguyên môi trường tiến hành lấy mẩu gửi kiểm nghiệm để xác định nguyên nhân gây ra hiện tượng trên, sẽ thông báo ngay khi có kết quả.


- TTO -

Đây sẽ là nhà máy nhiệt điện than thứ hai của Tập đoàn Posco tại Việt Nam, sau dự án Mông Dương 2.

Trang Pulse News (Hàn Quốc) vừa đưa tin công ty năng lượng Posco Energy của nước này vừa được Chính phủ Việt Nam chấp thuận về nguyên tắc để xây nhà máy nhiệt điện than thứ hai có vốn đầu tư 2,5 tỷ USD tại đây

Nhà máy nhiệt điện Quỳnh Lập 2 sẽ được xây dựng tại xã Quỳnh Lập, thị xã Hoàng Mai, Nghệ An trên diện tích đất 171ha và khoảng 37ha mặt nước. Nhà máy sẽ gồm 2 tổ máy với tổng công suất 1.200MW.

Dự án sẽ được đầu tư theo hình thức BOT và chuyển giao quyền sở hữu cho phía Việt Nam sau 25 năm vận hành. Dự kiến nhà máy sẽ được khởi công năm 2022 sau khi tiến hành nghiên cứu khả thi và ký các thỏa thuận liên quan, và hoàn thành vào năm 2026.

Đây sẽ là dự án điện thứ hai tại Việt Nam của Posco sau Dự án nhiệt điện Mông Dương 2 tại Quảng Ninh, cũng là nhà máy nhiệt điện đốt than, có tổng vốn 2,1 tỷ USD.

Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Nghệ An tháng 10/2015, Posco chi biết tỷ lệ vốn chủ sở hữu và vốn vay của dự án là 25/75%. Khoản vay sẽ được chủ đầu tư vay từ Quỹ tín dụng xuất khẩu trực tiếp và vay tín dụng xuất khẩu có bảo lãnh từ Ngân hàng Korea Eximbank và Tập đoàn tài chính Hàn Quốc đảm bảo, với thời gian vay 15 năm.

Trước đó, nhà máy nhiệt điện Quỳnh Lập 1 tại Nghệ An được khởi công đầu tháng 10/2015 với tổng mức đầu tư 2,2 tỷ USD. Dự án do Vinacomin làm chủ đầu tư, dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong năm 2020.


- Bizlive -

Đơn vị nạo vét cảng gang thép Nghi Sơn (Thanh Hóa) đổ vật liệu xuống bến container gần vùng biển giáp ranh Nghệ An, khiến nước biển đổi màu và xuất hiện chất thải trên bãi biển xã Quỳnh Lập.

Những ngày gần đây, chất thải màu đen từ ngoài khơi liên tục dạt vào bãi biển các xóm Tân Minh, Đồng Minh và Đồng Thanh thuộc xã Quỳnh Lập, thị xã Hoàng Mai (Nghệ An).

"Chất thải gồm những hạt to như vỏ trấu hoặc hạt ngô, dạng xỉ đen", ông Mai Văn Khư (Xóm trưởng Đồng Minh, xã Quỳnh Lập) nói và cho biết hiện tượng này cũng xuất hiện vào năm ngoái.

Theo một số người dân địa phương, vừa qua trong khi đi biển họ đã chứng kiến 3 tàu công suất lớn liên tục đổ thải bùn xuống vùng biển giáp ranh Nghệ An - Thanh Hoá. "Cách bờ biển Quỳnh Lập khoảng 100 m, nhiều hôm chúng tôi thấy xuất hiện những vệt nước đục không mùi, không có hiện tượng cá chết. Phía trong bờ là chất xỉ màu đen", ông Hoàng Văn Khuê (xã Quỳnh Lập) nói và thông tin thêm, các tàu xả thải xuất phát từ khu kinh tế Nghi Sơn (Thanh Hóa).

Tại cảng Nghi Sơn, ông Nguyễn Văn Sỹ, đội trưởng nhóm tàu chở chất thải cho biết, đơn vị được Công ty gang thép Nghi Sơn thuê nạo vét luồng lạch tại 3 bến, mỗi bến có độ sâu khoảng 13 m. Hàng ngày đội tàu này hút cát tại luồng, sau đó chạy khoảng 6 km để đổ xuống bến container nằm cách ranh giới vùng biển Thanh Hoá - Nghệ An khoảng 800 m.

"Có thể khi tàu đổ cát xuống bến container đã làm nước biển bị đục, hoặc do lẫn trong cát có một số bụi than. Chúng tôi chỉ hút cát từ luồng chở tới bến container, tuyệt đối không đổ hoá chất hay vật liệu nào khác", ông Sỹ nói.

Công ty gang thép Nghi Sơn cho biết, trong ngày 11/5 đơn vị đã ngừng thi công hạng mục nạo vét luồng vào cảng và đổ vật liệu xuống bến container. Động thái này được thực hiện sau khi UBND thị xã Hoàng Mai (Nghệ An) có văn bản gửi các cơ quan chức năng 2 tỉnh, đề nghị làm rõ thông tin tàu xả thải bùn làm nước biển đổi màu.

"Việc nạo vét của chúng tôi đã có báo cáo đánh giá tác động môi trường được UBND tỉnh Thanh Hoá phê duyệt, vì vậy đơn vị mong cơ quan chức năng sớm làm rõ vấn đề", ông Trịnh Thế Dũng (Phó giám đốc công ty gang thép Nghi Sơn) nói.

Cùng ngày, UBND tỉnh Nghệ An cho biết đã chỉ đạo cơ quan chức năng lấy mẫu kiểm tra nước biển và chất thải ở khu vực nêu trên, hiện đang đợi kết quả để gửi cho UBND tỉnh Thanh Hóa và các bên liên quan nhằm phối hợp quản lý vùng biển giáp ranh.


- VNExpress -

Thu thuế bảo vệ môi trường là để bảo vệ môi trường, không thể đóng vai trò nào khác.

Lộ trình mà Chính phủ vạch ra để Luật thuế bảo vệ môi trường (BVMT) sửa đổi được thông qua chỉ trong bốn tháng:

trình dự án luật tại kỳ họp Quốc hội tháng 6, được thẩm tra bởi Ủy ban Tài chính - ngân sách Quốc hội tháng 7, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tháng 8, gửi đại biểu Quốc hội cho ý kiến tháng 9 và trình Quốc hội xem xét thông qua tháng 10 năm nay.

Một đạo luật ảnh hưởng trực tiếp và sâu rộng đến túi tiền của người dân nhưng các cơ quan quản lý nhà nước lại mong muốn được thông qua với một lộ trình “thần tốc” như vậy, liệu các tác động tiêu cực khi sửa đổi luật có được xem xét thấu đáo và toàn diện?

Thủ phạm chính gây ô nhiễm được nương nhẹ

Luật thuế BVMT hiện hành quy định khung thuế các sản phẩm xăng dầu và đã áp dụng kịch khung thuế xăng, nhiên liệu bay và dầu diesel.

Trọng tâm của dự thảo Luật thuế BVMT sửa đổi là đề xuất tăng khung thuế của xăng, nhiên liệu bay và dầu diesel, trong khi đó các sản phẩm than đá được giữ nguyên khung thuế. So sánh nguồn thu thuế BVMT giữa xăng dầu, than đá và các loại khác từ số liệu thống kê của Bộ Tài chính trong các năm qua để thấy rõ sự chênh lệch về nguồn thu trong biểu đồ sau (xem biểu đồ 1).

Tổng hợp cho thấy đóng góp thuế BVMT từ than đá giảm, trong khi đóng góp từ xăng dầu liên tục tăng trong tổng nguồn thu thuế BVMT. Từ đó có thể nói xăng dầu đang đóng vai trò xương sống về nguồn thu thuế BVMT trong thời gian qua tại Việt Nam và dự kiến trong những năm tới.

Luật hiện hành định nghĩa: “Thuế BVMT là loại thuế gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường”.

Như vậy, có thể hiểu rằng “tác động xấu đến môi trường” chính là thước đo để tính thuế, là cơ sở để quyết định mức thuế của mỗi loại sản phẩm, hàng hóa là cao hay thấp.

Hãy so sánh tác động môi trường giữa xăng dầu và than đá để thấy rõ Luật thuế BVMT hiện hành và dự thảo sửa đổi có một sự ưu ái về thuế một cách đáng ngạc nhiên và khó hiểu đối với than đá.

Theo thống kê của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), tổng phát thải CO2 do tất cả các hoạt động đốt nhiên liệu của Việt Nam năm 2014 là 143,3 triệu tấn, trong đó than đá đóng góp 55%, xăng dầu 30% và khí 15%, có nghĩa than đá mới chính là nguồn phát thải gây ô nhiễm chi phối tại Việt Nam, chứ không phải xăng dầu.

Biểu đồ 2 hiển thị rõ hơn về diễn biến phát thải CO2 từ các nguồn nhiên liệu khác nhau tại Việt Nam, trong đó than đá vượt qua xăng dầu từ năm 2006 và chi phối tổng lượng phát thải cho đến nay.

Cũng từ số liệu của IEA về đốt nhiên liệu, ngành sản xuất điện năng và nhiệt năng Việt Nam đóng góp 35% lượng phát thải CO2, ngành công nghiệp và xây dựng đóng góp 34% lượng phát thải CO2, trong khi đó ngành giao thông chỉ đóng góp 22% lượng phát thải CO2.

Điều đó có nghĩa rằng giao thông, một ngành đang sử dụng nhiên liệu là xăng dầu để hoạt động, không phải là ngành gây ô nhiễm chính tại Việt Nam, nhưng xăng dầu phải “đóng vai trò chủ đạo” về BVMT một cách bất đắc dĩ thông qua việc phải đóng góp tới 98% nguồn thu thuế BVMT như hiện nay.

Trong khi đó, các ngành công nghiệp nặng sử dụng rộng rãi than đá, có nguy cơ ô nhiễm cao như sản xuất điện năng (nhà máy nhiệt điện than), công nghiệp luyện thép, ximăng, hóa chất... đang tận hưởng chính sách ưu đãi thuế BVMT một cách “bất ngờ”.

Đó là xét về mặt vĩ mô của nền kinh tế, hãy xem tiếp về vi mô trên quan điểm so sánh tác động môi trường của mỗi đơn vị sản phẩm xăng dầu và than đá cũng như mối tương quan về mức thuế BVMT hiện nay.

Theo số liệu của Cơ quan Thông tin năng lượng Hoa Kỳ (USEIA), để cùng tạo ra một đơn vị năng lượng như nhau (Kcal, mmBtu hoặc GJ), lượng phát thải từ đốt than cao hơn từ đốt dầu với từng chất ô nhiễm không khí cụ thể như sau: SO2 gấp 2,3 lần; bụi gấp 32,7 lần; CO2 gấp 6,3 lần và thủy ngân gấp 2,3 lần.

Tất nhiên, lượng phát thải cao hay thấp còn tùy thuộc vào từng loại than hay từng loại xăng dầu cũng như công nghệ đốt, điều kiện vận hành, tuổi thọ thiết bị... nhưng xét về bản chất thành phần hóa học, than đá rõ ràng “dơ bẩn” hơn xăng dầu nhiều lần.

Ví dụ, hàm lượng lưu huỳnh tối đa trong xăng A92 là 350 mg/kg, trong dầu diesel (DO 0.05S) là 500 mg/kg (theo tiêu chuẩn của Petrolimex TCCS 01:2015/PLX và TCCS 03:2015/PLX) so với hàm lượng lưu huỳnh tối đa trong than là 1,75-9%, tương đương với 17.500-90.000 mg/kg (tùy loại than, theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8910:2011), hoặc độ tro trong dầu diesel (DO 0.05S) chỉ là 0,01% trong khi trong than cho phép từ 3-45%.

Nghĩa là hàm lượng lưu huỳnh trong than cao hơn từ 35-257 lần trong xăng dầu, hàm lượng tro trong than cao hơn từ 300-4.500 lần trong xăng dầu! Điều này giải thích vì sao đốt than gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng vượt bậc so với đốt xăng dầu.

Với mức thuế BVMT hiện hành, so với than đá, xăng cao gấp 80 lần, dầu diesel cao gấp 40 lần (tính với mức thuế tối đa), liên tưởng đến thước đo “tác động xấu đến môi trường” với những phân tích so sánh về tác động môi trường của xăng dầu và than đá trên đây, rõ ràng Luật thuế BVMT hiện hành và dự thảo Luật thuế BVMT sửa đổi đang nương nhẹ với than đá một cách khó hiểu!

Phải chăng mức thuế thấp đó chính là động lực thu hút đầu tư tràn lan các nhà máy nhiệt điện than trong thời gian qua? Hay ngược lại, đánh thuế BVMT cực thấp đối với than để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư phát triển nhiệt điện than?

Tăng nguồn thu thuế, cách nào?

Theo Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), việc xem xét đánh thuế nhiên liệu hóa thạch chủ yếu dựa trên mức độ đóng góp tác động đến biến đổi khí hậu và mức độ gây ô nhiễm không khí, từ đó cơ sở đánh thuế nhiên liệu là dựa trên phát thải carbon (tấn CO2 tương đương) hoặc dựa trên đơn vị nhiệt lượng (Kcal, mmBtu hoặc GJ).

Áp dụng cách tiếp cận dựa trên phát thải carbon để quy đổi thuế BVMT hiện nay với xăng, dầu diesel và than theo thuế carbon trong biểu đồ 3 (xem bảng 1).

Theo tổng hợp của Ngân hàng Thế giới (WB), tính đến tháng 2-2017 đã có 24 quốc gia và vùng lãnh thổ đánh thuế carbon, trong đó mức thuế cao nhất là 130 USD/tấn tại Thụy Điển, mức thuế thấp nhất là 1 USD/tấn tại Ba Lan.

85% mức thuế đang áp dụng thấp hơn 10 USD/tấn tại Iceland, Latvia, Estonia, Bồ Đào Nha, Hàn Quốc, New Zealand, Nhật Bản...

Nếu so sánh mức thuế này với thuế BVMT hiện nay tại Việt Nam, thuế BVMT của xăng cao gấp 7,5 lần và của dầu diesel cao gấp 3,3 lần, trong khi của than đá chỉ bằng 1/1.250 lần mức trung bình của thế giới! Thật khó tìm ra cơ sở khoa học để lý giải cho sự bất hợp lý này.

Do vậy, để gọi là “hội nhập quốc tế”, nên chăng quy định một mức thuế đồng bộ 10 USD/tấn carbon cho tất cả các loại nhiên liệu hiện nay trong khung thuế BVMT sửa đổi? (xem bảng 2).

Do việc áp dụng mức thuế BVMT sửa đổi dựa trên giá carbon như trên có thể dẫn đến sự sụt giảm tổng số thu thuế BVMT của năm 2017 so với năm 2016, nên “để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và nhân dân”, mức thuế điều chỉnh 1.000 đồng/lít xăng dầu và 1.000 đồng/kg than đá được đề nghị (xem bảng 3).

Với mức thuế BVMT này, nguồn thu thuế từ than đá là 45.000 tỉ đồng, từ xăng là 2.800 tỉ đồng và từ dầu diesel là 3.800 tỉ đồng, tổng cộng là 51.600 tỉ đồng, tăng đến 10.538 tỉ đồng so với năm 2016.

Theo việc phát triển mạnh của các nhà máy nhiệt điện than, chắc chắn cách tiếp cận này sẽ làm cho tổng thu thuế BVMT tăng nhanh trong những năm tới.

Cụ thể, theo quyết định số 403/QĐ-TTg ngày 14-3-2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch phát triển ngành than Việt Nam đến năm 2020, có xét triển vọng đến năm 2030, dự kiến tiêu thụ than năm 2020 là 86,4 triệu tấn, năm 2025 là 121,5 triệu tấn và năm 2030 là 156,6 triệu tấn.

Nghĩa là, số thu thuế BVMT chỉ riêng với than đá năm 2020 là 86.400 tỉ đồng, năm 2025 là 121.500 tỉ đồng và năm 2030 là 156.600 tỉ đồng. Đó thực sự là những con số mơ ước cho ngân sách nhưng vẫn đảm bảo tính công bằng về thuế khi xét đến khả năng gây “tác động xấu đến môi trường” của từng loại nhiên liệu đã đề cập.

Như tên gọi của nó, Luật thuế BVMT ra đời nhằm thu thuế để Nhà nước thực hiện điều tiết việc BVMT.

Luật thuế BVMT hiện hành và dự thảo sửa đổi chỉ quy định việc thu thuế nhưng lại không hề quy định số thu thuế sẽ được quản lý và sử dụng như thế nào, đây rõ ràng là một thiếu sót rất lớn dẫn đến việc sử dụng sai ngân sách lẽ ra phải dùng cho việc BVMT.

Điều này cũng là cơ sở để người dân đặt câu hỏi về sự minh bạch trong sử dụng thuế BVMT thời gian qua. Nghĩa là, muốn “tăng thu thuế môi trường sẽ được lòng dân hơn”, chỉ có cách sử dụng toàn bộ thuế BVMT thu được để đầu tư ngược lại cho các hoạt động BVMT.

“Động viên hợp lý đóng góp của xã hội, tạo thêm nguồn thu cho ngân sách” để không “gây thiệt hại cho quốc gia” thông qua đề xuất tăng thuế BVMT mà chủ yếu là tăng thuế xăng dầu như hiện nay rõ ràng không phải là cách tiếp cận hài hòa khi còn nhiều câu hỏi về việc thu thuế và sử dụng tiền thuế chưa trả lời được.

Thu thuế BVMT là để BVMT, thuế BVMT không thể nào đóng vai trò gì khác!


- Tuổi trẻ -