Green Trees: Tin môi trường

Nhựa Châu Á đang làm nghẹt thở các đại dương trên Thế Giới

Hơn 80% ô nhiễm nhựa biển đến từ châu Á

Tác giả: Dominic Faulder

Trẻ em thu thập chai nhựa từ sông Buriganga Dhaka.(Getty Images)

BANGKOK - Tháng sáu vừa qua tại miền nam Thái Lan, người dân đã phát hiện xác của một con cá voi vây ngắn ở Songkhala. Họ đã chứng kiến cảnh tượng lấp đầy trong lỗ phun của cá voi là 85 túi nhựa mà nó đã nhầm lẫn với thức ăn.

Một video của thợ lặn người Anh Rich Horner bơi qua những bãi cỏ dày đặc của chất thải nhựa ngoài khơi đảo Bali của Indonesia đã lan truyền vào tháng Ba. Người xem đã thực sự thấy khủng khiếp khi thấy cảnh một con cá đuối và một số loài cá bị bao bọc bởi các túi nhựa và bao bì dưới biển.

Và gần Mumbai, một con cá voi chết đã trôi dạt vào bờ biển Ả Rập, nó cũng bị giết bởi ăn nhựa giống như trường hợp được phát hiện ở Thái Lan. Marine Drive nổi tiếng là thành phố bị tàn phá bởi hàng tấn rác thải sau khi thủy triều dâng cao; người dân địa phương ở đây thường phải tự mình dọn dẹp rác.

Những sự cố đáng ngại này cuối cùng đã làm nảy sinh nhận thức về thảm họa môi trường do chất thải nhựa gây ra. Tại Anh, Chile và Trung Quốc họ đã có những bước chống lại việc sử dụng túi nhựa, trong khi các công ty như Starbucks phải đối mặt với áp lực gia tăng việc cấm ống hút bằng nhựa.

Không nơi nào mà cần hành động lớn hơn ở châu Á - nguồn gốc của hơn 80% lượng nhựa kết thúc trong đại dương của thế giới. Nhưng ở hầu hết các khu vực, những nỗ lực để giải quyết ô nhiễm là không đầy đủ hoặc không tồn tại.

Nhựa và các chất thải khác làm tắc nghẽn một con sông ở Campuchia.(Ảnh: Akira Kodaka)

Tiến sĩ Theresa Mundita S. Lim - giám đốc điều hành tại Trung tâm đa dạng sinh học ASEAN trong tháng tư bà đã thừa nhận rằng nhóm của bà đã thúc đẩy thành hành động năm nay chỉ sau khi quy mô của vấn đề tại khu vực đã được nhấn mạnh bởi Ocean Conservancy ở Washington.

"Những nỗ lực của chúng tôi để bảo vệ đa dạng sinh học biển bắt đầu trở nên chủ động hơn trong năm nay sau khi một số [Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á] quốc gia thành viên được xác định là chất gây ô nhiễm biển hàng đầu," cô nói với Nikkei Asian Review

Trong báo cáo năm 2017, Ocean Conservancy phát hiện ra rằng "Indonesia, Trung Quốc, Philippines, Thái Lan và Việt Nam đổ nhựa nhiều hơn vào các đại dương hơn so với phần còn lại của thế giới cộng lại."

Số liệu thống kê báo động không khó để nhìn thấy. Một báo cáo tương tự của tạp chí Science năm 2015 đã liệt kê những nước này, cùng với Sri Lanka và Malaysia, là một trong những nước gây ô nhiễm nặng nhất thế giới. Liên minh quốc tế về bảo tồn thiên nhiên, hay IUCN, nhận thấy rằng "hơn một phần tư lượng chất thải nhựa biển trên thế giới có thể đổ vào từ 10 con sông, tám trong số đó ở châu Á".

Nghiên cứu cho thấy khoảng 8 triệu - 13 triệu tấn nhựa được đưa vào môi trường biển toàn cầu mỗi năm. Một báo cáo gần đây của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, "Nhựa sử dụng một lần: Lộ trình cho tính bền vững", ước tính thiệt hại cho hệ sinh thái biển toàn cầu ở mức 13 tỷ USD mỗi năm.

Đông Nam Á đã chứng kiến một số nước có tỷ lệ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất thế giới, và sản xuất của nhựa đã bùng nổ cho phù hợp. Nhưng tiêu thụ đã vượt qua quản lý chất thải.

Ngành khách sạn đã lan rộng đến những bãi biển hẻo lánh nhất của khu vực - khu vực mà ít có khả năng để đối phó với rác thải du lịch. Du khách sử dụng đồ nhựa từ đựng xà phòng, dầu gội và kem dưỡng da, bàn chải đánh răng và mũ tắm. Có những chai nước bằng nhựa trong mỗi phòng và ống hút trong mọi đồ uống.

Rác được thu thập bởi chính quyền địa phương có ít kiến thức về cách tái chế đúng cách. Chất thải thường đi vào các bãi rác và bãi rác của thành phố không được bảo vệ khỏi mưa lớn, lở đất và lũ lụt. Một phần sau đó được đổ ra biển từ sông.

Một trường hợp điển hình là bãi biển Ngapali ở Myanmar đã gặp khó khăn vềmôi trường biển. Phát triển phần lớn không được kiểm soát, vì vậy rác thải được chất đống dọc theo một con sông. Trong gió mùa, các túi nhựa được cuốn ra biển, sau đó được đổ trở lại trên bờ biển. "Tôi sợ Ngapali có thể bị phá hủy bởi những vấn đề môi trường," Ohnmar Khin, người điều hành Sandoway Resort hạng sang tại đó đã nói với Nikkei.

Thói quen tiêu dùng và sử dụng bao bì làm cho vấn đề tồi tệ hơn. Trong một ngày, người Singapore trung bình sử dụng 13 túi nilon trong khi toàn thành phốsử dụng 2,2 triệu rác thải nhựa. Người Thái sử dụng 8 túi nilon mỗi ngày, mà con sốlên đến hơn 500 triệu rác thải nhựa mỗi tuần ở Bangkok.

Indonesia báo cáo sử dụng 10 tỷ túi nhựa hàng năm, mặc dù điều này có thể là một ước tính rất dè dặt. Nỗ lực chính thức để giải quyết vấn đề đã thất bại. Một thử nghiệm ba tháng vào năm 2016 mà giới thiệu một khoản phí cho túi nhựa tại một số thành phố lớn giảm sử dụng của họ bằng 55%, nhưng khách hàng khiếu nại chống lại phí 200 rupiah (1,4 cent) cản trở một phần mở rộng.

Người Mỹ và Châu Âu sử dụng nhiều nhựa hơn bình quân đầu người so với người châu Á nhưng các hoạt động tái chế và xử lý chất thải hiệu quả hơn. Và trong khi mặt tối của nhựa đã trở nên hiển nhiên, nhiều ứng dụng của nó vẫn cần thiết cho sức khỏe, vệ sinh và tiện lợi.

Một người đàn ông thu gom chất thải nhựa tại một bãi rác ở Bali (Getty Images)

Nhựa, nhựa ở mọi nơi

Trong một chuyến thám hiểm ba tháng tới Nam Cực vào đầu năm 2018, tàu Greenpeace đã xác nhận sự hiện diện của vi mô trong nước, tuyết và băng, và nhìn thấy những mảnh chất thải lớn hơn từ ngành đánh bắt cá. Các phao cũ, lưới và bạt trôi nổi giữa các tảng băng trôi.

"Ngay cả vùng hoang dã cuối cùng của thế giới cũng bị ô nhiễm với chất thải vi sinh và các hóa chất nguy hiểm kéo dài," nhà hoạt động Louisa Casson từ tổ chức Greenpeace đưa tin.

Một tiên đoán đáng buồn từ quỹ Ellen MacArthur có trụ sở tại U.K. dự kiến sẽ có nhiều nhựa hơn trong các đại dương trong vòng ba thập kỷ tới. Các chuyên gia nói tất cả các loài chim biển sẽ ăn nhựa vào năm 2050, và 600 loài sinh vật biển sẽ bị thiệt mạng.

"Nhựa không phải là động lực chính của suy giảm thủy sản, nhưng trong một tình huống bấp bênh nó góp phần áp lực không cần thiết," Jerker Tamelander, người điều hành đơn vị rạn san hô tại Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc tại Bangkok nói. "Ngay cả khi thủy sản bền vững, nhựa sẽ là một vấn đề quan trọng bởi vì khối lượng quá lớn."

Một phần của vấn đề rác thải nhựa là bị bỏ rơi, mất hoặc bị loại bỏ ngư cụ, hoặc ALDFG. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Hoa Kỳ, cái gọi là lưới ma chiếm 10% lượng rác biển. Có khoảng 640.000 tấn lưới đánh cá bị mất hoặc bị loại bỏ trên biển, chủ yếu được làm từ nylon nặng. Chúng có thể di chuyển hàng ngàn cây số và tiếp tục "câu cá" hoặc các rạn san hô phủ kín trong nhiều thế kỷ. Người ta ước tính rằng 80% ALDFG được tìm thấy trên khắp nước Úc có nguồn gốc ở Đông Nam Á.

Trên đất liền, vấn đề chất thải nhựa ở Đông Nam Á đã trầm trọng hơn trong năm nay bởi chất thải điện tử từ các thiết bị đã qua sử dụng và hàng hóa trắng cũ chứa một lượng lớn nhựa cứng, đặc biệt là vỏ bọc. Nhựa cứng trong linh kiện điện tử thường được xử lý bằng chất chống cháy brom, nhiều loại đã bị cấm ở Mỹ và Châu Âu sau khi nghiên cứu tìm thấy liên kết đến một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Trung Quốc bộ vi xử lý thương mại lớn nhất thế giới của chất thải điện tử từ trong và ngoài nước đã thực hiện một lệnh cấm nhập khẩu từ Mỹ và châu Âu trong năm nay. Nó bị choáng ngợp bởi những gì nó từng hy vọng sẽ là một ngành công nghiệp thù lao lớn. Nhập khẩu chất thải điện tử ở các nước như Thái Lan và Malaysia đã tăng lên kể từ đó.

Một người đàn ông ngồi giữa đống nhựa và chất thải khác trên bãi biển ở Munbai, Ấn Độ. (Ảnh: Akira Kodaka)

Shunichi Honda, một cán bộ chương trình của UNEP tại Nhật Bản, tin rằng cần phải nỗ lực để kích thích năng lực xử lý cục bộ của tất cả các chất thải nếu các mục tiêu của một hiệp ước của Liên Hợp Quốc năm 1989, Công ước Basel về kiểm soát các chuyển động xuyên biên giới và chất thải phải đạt được.

"Một số quốc gia ở châu Á không có phương tiện thích hợp để xử lý chất thải điện tử", Honda nói với Nikkei. "Chúng tôi thực sự phải suy nghĩ về các ưu đãi kinh tế, và cách một quốc gia có thể đối phó với chất thải điện tử."

Trả lời chậm

ASEAN chỉ có thể thức dậy với cuộc khủng hoảng môi trường khốc liệt này. Vào đầu tháng 7, Ban thư ký của nhóm ở Jakarta vô tình xác nhận phản ứng chậm chạp của mình với một thông cáo báo chí có tựa đề: "ASEAN tham gia phong trào để đánh bại ô nhiễm nhựa."

Lim lưu ý rằng ASEAN không có chiến dịch chính thức hoặc cơ chế khu vực nào để buộc 10 quốc gia thành viên ASEAN phải giải quyết vấn đề này. "Ô nhiễm không thể được giải quyết ở cấp quốc gia một mình, khi các mảnh vỡ biển di chuyển qua các ranh giới chính trị", Lim nói.

Cô hy vọng các quan chức môi trường cao cấp họp tại Singapore vào cuối năm nay sẽ "chính thức hóa việc áp dụng bảo vệ đa dạng sinh học ven biển và biển như một ưu tiên cho trung tâm."

Nhưng hiện tại, phản ứng tập thể đối với vấn đề về nhựa ở Đông Nam Á là không rõ ràng, không đầy đủ và thiếu sự phối hợp.

Brunei có kế hoạch cấm túi nhựa hoàn toàn vào năm 2019, và một số nhà cung cấp ở Philippines đã gắn một chiến dịch "mang túi riêng của bạn". Malaysia đã chống lại các thùng chứa polystyrene và đẩy mạnh tái chế rác thải sinh hoạt, nhưng các hộ gia đình tiếp tục sử dụng túi nhựa mua sắm và cho rác đi vào các bãi rác trong trường hợp không có lò đốt.

Thái Lan có một số chương trình nhận thức về nhựa, tuy nhiên nhiều trạm bán nhiên liệu vẫn tiếp tục các chiêu thức kinh doanh bằng cách tặng các chai nước từ nhựa đóng chai dùng 1 lần miễn phí cho lái xe.

Các trang trại sò ốc Sriracha, thị trấn ven biển Thái Lan đã cho thế giới nước sốt ớt tương tự của nó, đang tràn ngập với nhựa. Trong đất liền, chó và khỉ lục lọi trong đống rác bị lật đổ, nhựa phân tán theo gió thổi khắp nơi.

Người ta ước tính rằng Thái Lan thất bại trong việc quản lý hơn một phần ba số 27 triệu tấn chất thải nó tạo ra mỗi năm. Phần lớn điều này kết thúc trong các con sông và kênh rạch đổ ra biển, đặc biệt là trong mùa mưa - lên tới 60.000 tấn mỗi năm, Cục Tài nguyên Biển và Bờ biển ước tính.

Hòn đảo nghỉ dưỡng "hoang sơ" của Koh Taohas là một ngọn núi rác 45.000 tấn. Maya Bay Phuket, nơi bộ phim Leonardo DiCaprio "The Beach" được quay, đã bị đóng cửa trong bốn tháng để phục hồi từ thái quá du lịch và ô nhiễm. Koh Larn ngoài Pattaya nhận 10.000 lượt khách mỗi ngày và tích lũy được 50.000 tấn rác.

Trẻ em trôi nổi trên một chiếc bè tạm thời khi chúng thu thập các chai nhựa có thể tái chế dọc theo bờ biển Vịnh Manila ở Philippines.© Reuters

Các nước khác đã có bài học trong cách tiếp cận của họ về các túi nhựa. Maharashtra, chiếm khoảng 15% tổng sản phẩm quốc nội của Ấn Độ, là tiểu bang thứ 20 của Ấn Độ giới thiệu một số hình thức cấm túi nhựa. Vào ngày 23 tháng 6, nó áp đặt lệnh cấm trên bao nylon, chai, chén dùng một lần, đĩa, dao kéo, bao bì và hộp đựng polystyrene.

Với các công ty như Coca-Cola và Amazon, chính quyền tiểu bang đã dành một tuần sau đó cho các chai nước uống hơn 200 mL, bao bì y tế, vật liệu gói dày hơn 50 micromet và túi rác. Hầu hết các cửa hàng ở Mumbai, thủ phủ của tiểu bang, cho đến nay đều tuân theo lệnh cấm, và cung cấp túi giấy hoặc túi giấy tại quầy tính tiền.

Sử dụng một lần, vứt bỏ

Từ năm 1970 đến năm 2016, Singapore đã tăng gấp 7 lần lượng phát sinh chất thải rắn lên tới 8.559 tấn / ngày. Chỉ với một phương án bãi rác, nó đã mở một trong những nhà máy đốt lớn nhất thế giới vào năm 2000 với công suất 4.320 tấn mỗi ngày. Mitsubishi Heavy Industries, được xây dựng cơ sở chỉ trong 38 tháng, kể từ đó đã mở một cơ sở khu vực tại Singapore và thấy cơ hội kinh doanh đáng kể trong khu vực.

Lò đốt rác thải từ năng lượng có ưu điểm là tụ tập chất thải cồng kềnh và giảm chất thải thành tro bằng cách sử dụng năng lượng tự tạo ra; năng lượng dư thừa được tạo ra bởi tua-bin hơi nước sau đó có thể được bán cho lưới điện quốc gia. Khi bãi rác trở nên đầy hơn, nhiều lò đốt có khả năng xuất hiện trong khu vực.

Thái Lan vận hành lò đốt ở Phuket, Songkhla và Phitsanulok, chứ không phải Bangkok. Năm ngoái, cả nước đã tạo ra 171 megawatts từ chất thải, tương đương 1,7% trong tổng số 10.013 MW. Mục tiêu khiêm tốn cho năm 2036 là 550 MW, hay 2,8%, theo Cục Phát triển Năng lượng thay thế và hiệu quả.

Một dãy chai có thể tái chế được chất đống ở Làng Xá Cầu, bên ngoài Hà Nội.© Reuters

Lò đốt được thiết kế và vận hành đúng cách có thể đốt cháy nhựa ở nhiệt độ chính xác, xử lý các sản phẩm phụ nguy hiểm như dioxin và oxit nitơ, và lọc ra các khói độc hại khác. Về mặt tiêu cực, chúng tạo ra carbon dioxide, góp phần làm nóng lên toàn cầu.

Tamelander tin rằng lò đốt không nên được coi là thuốc chữa bách bệnh. "Là một chiến lược chuyển đổi sang một xã hội chất thải thấp hơn, lò đốt chắc chắn có vai trò để sử dụng", ông nói. "Chúng ta hoàn toàn phải giảm phát thải, tăng tái chế - và có hiệu quả ngăn chặn dòng chảy của nhiên liệu cho những lò đốt."

Quản lý tốt hơn và tái chế hiệu quả hơn rõ ràng sẽ là cốt lõi để giải quyết cuộc khủng hoảng nhựa thải của thế giới. Theo Cơ quan Môi trường Quốc gia Singapore, tỷ lệ tái chế nhựa trong năm 2017 chỉ là 6% trong số 763.400 tấn chất thải nhựa được xử lý.

Trên toàn cầu, Quỹ Ellen MacArthur ước tính chỉ có 14% nhựa được tái chế, và khoảng 80 tỷ đô-la và 120 tỷ đô la bị mất mỗi năm để sử dụng một lần. Nền tảng ước tính rằng một phần ba của tất cả các bao bì nhựa bị rò rỉ vào hệ sinh thái.

Nhựa chứa hóa chất, kim loại nặng và các hợp chất được biết là có hại cho con người, nhưng hậu quả của việc ăn từ một chuỗi thức ăn bị ô nhiễm biểu hiện vẫn chưa rõ ràng. Và đây là nơi tác động lâu dài nhất của cuộc khủng hoảng nhựa ngày nay, theo Michael Gross, một nhà văn khoa học ở Oxford chia sẻ:

" Dạ dày của các loài chim biển chứa đầy chất thải nhựa và rùa bị vướng vào túi nhựa đã trở thành biểu tượng của vấn đề rác biển, nhưng tác động ở quy mô nhỏ hơn, ít nhìn thấy thậm chí còn nghiêm trọng hơn, và khoa học chỉ mới bắt đầu khám phá vấn đề này, "

Tamelander cho biết vi mô thường được tìm thấy trong các mẫu mô của bộ lọc thức ăn như trai và trong thịt cá, nhưng cần nghiên cứu thêm để xác định "mức độ nguy hiểm cho sức khỏe con người ở mức độ nào".

"Nhựa có ở trong cá và con người hấp thụ chúng, nó tạo một áp lực thêm ở trên và vượt ra ngoài những gì chúng tôi đã có", ông nói. "Nó có gây hại cho chúng ta nhiều hơn không? Có nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời, và tôi không chắc câu trả lời sẽ là câu trả lời chúng ta muốn."

Báo cáo này được thực hiện bởi Erwida Maulia ở Jakarta, Rosemary Marandi và Ken Koyanagi ở Mumbai, Cliff Venzon ở Manila, Gwen Robinson ở Bangkok, Justina Lee ở Singapore và CK Tan ở Kuala Lumpur

Nguồn tại: https://asia.nikkei.com/Spotlight/Cover-Story/Asian-plastic-is-choking-the-world-s-oceans

Dịch bởi: Sola

Green Trees xanh thắm giữa lòng Hà nội

Forest Man - Làm thế nào một người trồng một khu rừng

Jadev Payeng là một thiếu niên trẻ tuổi khi ông bắt đầu trồng cây đầu tiên và điều đặc biệt ông trồng cây trên một bãi cát cằn cỗi trong vùng Assam của Ấn Độ. Sau nhiều thập niên chăm sóc, diện tích 550 ha hiện nay là khu bảo tồn rừng nơi có động vật hoang dã đa dạng bao gồm một số loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng như hổ và tê giác.

Sự cống hiến của Payeng đối với mảnh đất này bắt đầu vào năm 1979 sau khi một trận lũ lụt đã để lại một lượng lớn rắn chết, tiếp đó là hạn hán và khô cằn khiến các loài động vật không thể tồn tại tại đây. Payeng đã khóc khi chứng kiến cảnh tượng này.

Ông đã bắt đầu trồng từ những cây con với mục đích tạo nơi trú ẩn và bóng râm cho động vật. Cuối cùng, với hàng chục năm nuôi dưỡng và trồng trọt, rừng đã phát triển thành hàng ngàn giống cây. Hiện nay, nó được gọi là rừng Molai, được đặt tên theo Payeng.

Mãi cho đến năm 2008 khi các quan chức Ấn Độ lần đầu tiên biết đến những nỗ lực của Payeng. Họ đã đặt cho ông tên là Forest Man và cuối cùng ông được công nhận vì những hành động của ông và được trao tặng Padma Shri vào năm 2015 - giải thưởng dân sự cao thứ tư ở Ấn Độ.

Payang và gia đình vẫn sống và chăm sóc rừng cho tới tận hôm nay, ông nói: " Chặt tôi trước khi bạn muốn chặt cây của tôi ". Dưới đây là đoạn video ngắn nói về câu chuyện của ông để hiểu thêm làm thế nào một người trồng một khu rừng

Đây là những gì bạn có thể làm cho rừng ? Liệu nó có đủ để tạo cho bạn nguồn cảm hứng?

Cộng đồng Green Trees đang đứng trước tình trạng khai thác rừng không bền vững - một trong những mối đe dọa lớn nhất cho tương lai của rừng và khí hậu của chúng ta.

Đã đến lúc phải hành động để bảo vệ rừng khỏi nạn phá rừng và khai thác rừng không bền vững. Đứng lên cho rừng và khí hậu của chúng ta: kêu gọi sự phá rừng bằng không vào năm 2020.

Green Trees ( Sola )

Formosa lặp lại trò lừa đảo trên biển Việt

Để xử lý lượng xỉ khổng lồ lên đến hàng chục triệu m3 trong quá trình luyện thép, Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa) đã hoàn tất được việc xây một hệ thống kè lấn biển để chôn lượng xỉ thải lên tới hàng chục triệu tấn.

Tại Đài Loan, sau khi nhà máy Formosa bắt đầu chính thức đi vào hoạt động từ năm 1998. Chỉ sau 5 năm hoạt động đã gây ra hàng loạt các thảm họa môi trường biển, hủy hoại toàn bộ hệ sinh thái và các loài động vật. Thêm 5 năm sau đó, thì xuất hiện hàng loạt những ngôi làng ung thư thuộc các xã như Đài Tây, Đông Thế, Luân Bội, Tứ Hồ, Bao Trung và Mạch Liêu.

Hàng trăm, hàng nghìn cuộc biểu tình tại Đài Loan diễn ra trong suốt 20 năm để phản đối nhà máy Formosa đang hàng giờ hủy diệt mầm sống tại đó. Với tham vọng không dừng Formosa đã luôn tìm mọi cách thức để lừa đảo và mị dân. Trong khuôn viên nhà máy, họ xây dựng khu trưng bầy những hình ảnh và phòng thí nghiệm chứng mình nước xả thải của họ đạt tiêu chuẩn và không hại tới các loài sinh vật biển.

Còn ngoài biển họ xây những kè bằng bê tông cao, họ tuyên truyền về việc phát huy tính hiệu quả chắn các độc tố từ rác thải của nhà máy với người dân địa phương tại đây.

Hình ảnh: Chụp những bờ kè tại khu vực nhà máy Formosa Đài Loan ( Sola )

Khi phỏng vấn ông Liou, một người dân sống tại đó. Ông Liou nói: " Không một ai trong chúng tôi tin vào những gì Formosa tuyên bố, và càng không tin vào những cái kè chắn đó. Chưa nhắc tới các yếu tố thời tiết như mưa bão, chỉ cần nói tới các dòng chảy dưới biển, làm sao Formosa dám khẳng định nó an toàn tuyệt đối". Và thực tế đã chứng minh, sau hơn 20 năm hoạt động với kè và lời hứa hẹn thì biển Đài Loan giờ chỉ là bùn độc và bốc mùi hôi thối.

Chính Phủ Đài Loan dưới sức ép của các tổ chức dân sự cũng như người dân đã siết chặt tất cả các dự án có tác động xấu tới môi trường. Và thế là Formosa không thể nào tác động tới Chính Phủ Đài Loan để có cấp phép mở rộng nhà máy. Formosa bắt đầu chuyển hướng sang các nước Đông Nam Á, nơi có những quốc gia nghèo, đang phát triển với tiêu chuẩn cấp phéo thấp, mong muốn hút nguồn vốn đầu tư. Và Việt Nam là một trong những quốc gia được nhắm tới.

Tại Việt Nam, một đất nước với hệ thống pháp luật lỏng lẻo, đội ngũ quan chức tham nhũng lớn, đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho sự phát triển của Formosa cùng bản hợp đồng thuê đất lên tới 70 năm. Sau hơn một năm từ khi Formosa gây ra thảm họa trên biển miền Trung, kinh tế Việt Nam sụt giảm mạnh vì đánh mất đi nguồn thu từ biển. Đi kèm theo đó là nạn thất nghiệp, hàng loạt doanh nghiệp lao đao trong vô vọng. Nhưng mọi chuyện dường như chưa chấm dứt, người dân Việt Nam một lần nữa phải bàng hoàng trước thông tin để xử lí lượng xỉ khổng lồ lên đến hàng chục triệu m3 trong quá trình luyện thép, Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Cty Formosa) đã hoàn tất được việc xây một hệ thống kè lấn biển để chôn lượng xỉ thải lên tới hàng chục triệu tấn.

Một lần nữa, những lời hứa hẹn tại Đài Loan được lặp lại ở Việt Nam khi xây dựng những cái kè: "Bãi chứa xỉ này áp dụng theo công nghệ đã được sử dụng thành công trên thế giới, đảm bảo không gây ô nhiễm đối với môi trường nước biển. Trong bãi xỉ lấn biển được xây dựng đảm bảo không làm ô nhiễm nước biển. Bãi xỉ lấn biển này có đê bê tông và lưới lọc nước xung quanh, nước mưa không thể trần qua bãi xỉ vì đê có độ cao hơn 6m”.( Nguồn từ Tiền Phong)

Ông Hoàng Văn Thức- Phó tổng cục trưởng tổng cục Môi Trường- Bộ TN&MT nói: "Ông mong muốn xã hội có cái nhìn rộng lượng hơn với Formosa và tin tưởng vào các cơ quan chức năng có trách nhiệm trong vấn đề môi trường Formosa. Trong trường hợp Formosa có biểu hiện gian dối trong đổ xỉ thải, trong sản xuất công nghiệp có bộ quy chuẩn, để cho ra một tấn sản phẩm thì sẽ có bao nhiêu rác thải, trong đó có con số rác thải độc hại và rác thải thông thường. Định kỳ sẽ có kiểm tra, thanh tra, nếu có gian dối sẽ bị phát hiện xử lý ngay." ( Nguồn từ Tiền Phong)

Nhưng thiết nghĩ, việc ông Thức kêu gọi người dân tin tưởng Formosa, phải chăng ông đã quá lạc quan và đặt nhiều niềm tin cho Formosa. Chúng tôi chỉ muốn nói, hãy nhìn sang Đài Loan, hãy nhìn vào những gì mà người dân họ đã và đang phải gánh chịu từ hậu quả trong quá khứ. Họ đã quá thấm với những chiêu trò lừa đảo và sự dối trá trong tuyên truyền của Nhà máy Formosa. Đây là lúc các Bộ và Chính phủ Việt Nam cần tỉnh táo và không đưa ra thêm những quyết định mang tính chất hủy diệt môi trường, sự tồn của con người cũng sẽ không còn.

Green Trees ( Sola )

Formosa và Nhiệt điện Vĩnh Tân coi biển Việt Nam là bãi rác thải

Biển có phải bãi rác công cộng không mà Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép Nhiệt điện Vĩnh Tân đổ 1,5 triệu m3 bùn thải xuống biển Tuy Phong, gần khu bảo tồn sinh vật biển Hòn Cau.

Nguồn internet mang tính chất minh họa

Biển là một phần không thể tách rời của cuộc sống nhân loại, trên thế giới các tổ chức NGOs đang phải đua nhau đưa ra các giải pháp cố gắng tìm cách làm sạch biển hay duy trì bảo tồn những loài động vật biển quý hiếm. Còn tại Việt Nam, người dân cả nước chưa kịp hoàng hồn với nhát chém mang tên Formosa gây ra cho bốn tỉnh miền Trung thì nay thêm thông tin rằng 1,5 triệu m3 bùn được Bộ Tài Nguyên & Môi Trường ký phép cho đổ thẳng xuống biển Tuy Phong.

Biển còn là nguồn sống của hàng chục triệu ngư dân, gắn liền đời sống của cả đất nước. Chưa kể đến chiến lược kinh tế biển của Đảng cộng sản Việt Nam cũng xác định tới 2020, kinh tế biển sẽ đóng góp hơn 50% GDP cả nước. Chiều dài bờ biển Việt Nam là 3.260 km, xếp thứ 32 trên tổng số 156 nước có bờ biển. Độ dài bờ biển chỉ dạng trung bình, bù lại Việt Nam có nhiều bãi biển đẹp, thừa sức sánh vai cùng thế giới. Từ khi đổi mới, du lịch Việt Nam phát triển và đi lên từ biển. Cho đến hôm nay, du lịch Việt Nam chủ đạo vẫn là biển.

Vì nhiều lý do, nhất là vì nghèo đói, biển Việt Nam bị bạc đãi. Bao đời nay, biển là bãi chứa rác thải của tàu thuyền và cư dân ven bờ, âm thầm mà nhức nhối, từ năm này qua năm khác. Gần đây, biển đau đớn và có nhiều người đã gọi là “ biển chết” vì chất thải công nghiệp thi nhau đổ xuống biển. Không chỉ rác thải thông thường dễ phân hủy mà toàn hóa chất độc hại, hủy diệt môi trường. Biển chết, các sinh vật biển, nguồn sống của con người bị diệt chủng kéo theo nhiều hệ lụy khôn lường.

Tháng 9/2016, tôi có dịp tới Taiwan du lịch và sự tò mò tiếp cận nhà máy Formosa đã thôi thúc tôi đi tìm hiểu về nó. Oái ăm thay, “Formosa” vốn có nghĩa là “xinh đẹp” lại trở thành biểu tượng của sự chết chóc. Formosa ở Đài Loan gây ô nhiễm tại Đài Trung, trong suốt hơn 20 năm tồn tại nó đã làm biến mất hoàn toàn dòng sông Trạc Thủy vì hút nước làm mát nhà máy. Nơi xưa kia người dân bắt cá và mưu sinh giờ chỉ là cánh đồng cỏ dại mọc chạy dài. Những cái chết vì mắc các căn bệnh ung, nhiều làng tại Đài Trung giờ bị bỏ hoang.

Sau khi chính phủ mới được thành lập tại Taiwan bàn tay thao túng của Formosa đã không thể che hết bầu trời, Formosa buộc phải bồi thường mỗi tháng 650 USD/người cho hàng chục ngàn dân vùng ô nhiễm, vẫn không từ bỏ tham vọng mở rộng đế chế luyện thép vì những món lợi kếch xù. Không thể bành trướng xuống Cao Hùng như dự kiến vì người Đài Loan kịch liệt phản đối, Formosa thò vòi bạch tuộc vào Hà Tĩnh, Việt Nam.

Biển Hà Tĩnh và vùng phụ cận sau hơn một năm, theo nhận định của nhiều chuyên gia, thảm họa môi trường này sẽ khiến toàn bộ hệ sinh thái khu vực biển miền Trung bị hủy hoại nghiêm trọng và mất vài chục cho đến hàng trăm năm mới có thể khôi phục được. Theo một phóng sự ngắn của báo Dân Việt và Sài Gòn Giải Phóng, rặng san hô trên vùng biển của tỉnh Quảng Bình đã bị hủy hoại hoàn toàn. Chưa có một đảm bảo về tính khoa học nào rằng biển đã an toàn trừ những phát ngôn không có cơ sở của một số lãnh đạo như ông Trương Hòa Bình, Mai Tiến Dũng.

Khách tới những địa điểm du lịch đa phần là khách địa phương, khách bình dân; còn khách du lịch đúng nghĩa, khách Tây vẫn biệt tăm. Họ nghi ngờ những người đã cho phép Formosa xả thải vì cho là không độc hại hoặc biết là độc hại nhưng vẫn nhắm mắt đồng ý vì tư lợi. Tại sao không mời cơ quan độc lập về môi trường quốc tế công bố để đảm bảo khách quan và chính xác? Tại sao những tổ chức về môi trường lớn như Green Peace khi muốn hoạt động tại Việt Nam lại không được chào đón hay tạo mọi điều kiện cấp phép hoạt động.

Những người yêu biển chưa nguôi nỗi đau mang tên Formosa nay lại được bồi thêm nhát chém mang tên Vĩnh Tân ở Tuy Phong, Bình Thuận. Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép đổ 1,5 triệu mét khối bùn thải xuống biển Tuy Phong, gần khu bảo tồn sinh vật biển Hòn Cau. Lại còn chống chế và ngụy biện bằng mỹ từ “vật chất” chứ không phải là bùn thải. Nếu dùng được, không ai ngu gì đổ bỏ. Số bùn thải này, nếu vô hại, có thể làm thêm được mấy đảo nổi ở Trường Sa. Hòn Cau, còn gọi là Cù Lao Câu, cách bờ 10 km, là một trong 16 khu bảo tồn sinh vật biển của Việt Nam. Đây là đảo không có người ở và có thể bắt cá bằng tay với dụng cụ thô sơ, một trong những vùng biển đẹp nhất của Việt Nam.

Nên nhớ, mới Vĩnh Tân 1 và chỉ giai đoạn đầu đã đổ 1,5 triệu mét khối bùn thải xuống biển. Không chỉ hủy diệt môi trường mà còn thay đổi hệ sinh thái và hải lộ vận chuyển xuyên Việt. Vĩnh Tân có 4 nhà máy 1, 2, 3, 4 thì 3/4 nhà máy do Trung Quốc làm tổng thầu và chủ đầu tư 1 nhà máy. Trước đây, dù chưa vận hành, Vĩnh Tân đã bị ngư dân Tuy Phong nhiều lần phản đối vì bụi xỉ làm ô nhiễm môi trường sống. Số bùn thải này đổ lên bờ đã khủng khiếp và không thể xử lý, nỡ nào đổ xuống biển.. Biển đang giãy chết còn lòng dân đang dậy sóng. Thay cho nhiệt điện than, sao không làm điện gió hoặc điện mặt trời vốn là thế mạnh của vùng đất thiếu nước ngọt, thừa nắng và dư gió này?

Có cảm giác Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan gác cửa môi trường sống của Việt Nam đang làm ngược với chức năng của mình. Các mức kỷ luật của Bộ trong vụ Formosa vẫn chưa đủ sức cảnh báo và răn đe những hành vi tương tự. Nếu mọi người dân trên cả nước cùng đồng lòng,cùng lên tiếng đề nghị Thủ tướng cho dừng ngay các dự án nhiệt điện than Vĩnh Tân và hành vi đổ rác thải độc hại ra biển thì chắc chắn chúng ta sẽ cứu biển thành công. Các nhà khoa học chân chính và những ai yêu biển hãy cùng nhau góp tiếng nói để chặn đứng những dự án hủy diệt môi trường. Thiệt hại về tiền bạc còn có thể bù đắp nhưng về môi trường sống thì không thể. Muộn vẫn còn hơn không. Hãy làm hết khả năng của lương tâm con người.

Green Trees (Sola)